Tổng hợp ngữ pháp tiếng Anh thi THPT Quốc gia

Tên Thì

Cấu Trúc

Cách Dùng Cơ Bản

Ví Dụ

Hiện Tại Đơn

S + V (thêm -s/es với he, she, it) S + do/does not + V Do/Does + S + V?

Diễn tả hành động lặp đi lặp lại, thói quen, sự thật hiển nhiên. Diễn tả lịch trình, sự thật khoa học.

• She works every day. (Cô ấy làm việc mỗi ngày.) 

• Do you work every day? (Bạn có làm việc mỗi ngày không?)

Hiện Tại Tiếp Diễn

S + am/is/are + V-ing S + am/is/are not + V-ing Am/Is/Are + S + V-ing?

Diễn tả hành động đang xảy ra tại thời điểm nói. Diễn tả kế hoạch trong tương lai gần.

• She is studying now. (Cô ấy đang học bây giờ.) 

• Is she studying now? (Cô ấy có đang học không?)

Quá Khứ Đơn

S + V-ed (hoặc dạng quá khứ của động từ bất quy tắc) S + did not + V Did + S + V?

Diễn tả hành động đã xảy ra và kết thúc trong quá khứ.

• I watched the movie yesterday. (Tôi đã xem bộ phim hôm qua.) 

• Did you watch the movie? (Bạn có xem bộ phim không?)

Tương Lai Đơn

S + will + V S + will not + V Will + S + V?

Diễn tả hành động sẽ xảy ra trong tương lai. Diễn đạt dự đoán, lời hứa, quyết định ngay tại thời điểm nói.

• She will travel tomorrow. (Cô ấy sẽ đi du lịch vào ngày mai.) 

• Will she travel tomorrow? (Cô ấy có đi du lịch vào ngày mai không?)

Hiện Tại Hoàn Thành

S + have/has + V-ed (hoặc V3 với động từ bất quy tắc) S + have/has not + V-ed Have/Has + S + V-ed?

Diễn tả hành động đã hoàn thành tại một thời điểm không xác định trong quá khứ nhưng có ảnh hưởng đến hiện tại.

• I have finished my homework. (Tôi đã hoàn thành bài tập về nhà.) Have you finished your homework? (Bạn đã hoàn thành bài tập chưa?)

Hiện Tại Hoàn Thành Tiếp Diễn

S + have/has + been + V-ing S + have/has not + been + V-ing Have/Has + S + been + V-ing?

Diễn tả hành động bắt đầu trong quá khứ và kéo dài đến hiện tại, nhấn mạnh tính liên tục của hành động.

• They have been working for two hours. (Họ đã làm việc được hai giờ.) 

• Have they been working for two hours? (Họ có làm việc được hai giờ không?)

Quá Khứ Tiếp Diễn

S + was/were + V-ing S + was/were not + V-ing Was/Were + S + V-ing?

Diễn tả hành động đang diễn ra tại một thời điểm xác định trong quá khứ. Diễn tả hành động đang xảy ra thì một hành động khác xen vào.

• She was reading when I called. (Cô ấy đang đọc khi tôi gọi.) 

• Was she reading when you called? (Cô ấy có đang đọc khi bạn gọi không?)

Quá Khứ Hoàn Thành

S + had + V-ed S + had not + V-ed Had + S + V-ed?

Diễn tả hành động đã hoàn thành trước một hành động khác trong quá khứ.

• He had finished his homework before he went to bed. (Anh ấy đã hoàn thành bài tập trước khi đi ngủ.) 

• Had he finished his homework before he went to bed? (Anh ấy đã hoàn thành bài tập trước khi đi ngủ chưa?)

Quá Khứ Hoàn Thành Tiếp Diễn

S + had + been + V-ing S + had not + been + V-ing Had + S + been + V-ing?

Diễn tả hành động xảy ra và kéo dài đến một thời điểm trong quá khứ, nhấn mạnh sự liên tục.

• They had been working for two hours before the break. (Họ đã làm việc được hai giờ trước khi nghỉ.) Had they been working for two hours before the break? (Họ đã làm việc được hai giờ trước khi nghỉ chưa?)

Tương Lai Tiếp Diễn

S + will be + V-ing S + will not be + V-ing Will + S + be + V-ing?

Diễn tả hành động sẽ đang diễn ra tại một thời điểm xác định trong tương lai.

• I will be studying at 8 PM. (Tôi sẽ đang học vào lúc 8 giờ tối.) 

• Will you be studying at 8 PM? (Bạn có đang học vào lúc 8 giờ tối không?)

Tương Lai Hoàn Thành

S + will have + V-ed S + will not have + V-ed Will + S + have + V-ed?

Diễn tả hành động sẽ hoàn thành trước một thời điểm xác định trong tương lai.

• She will have finished her work by 5 PM. (Cô ấy sẽ hoàn thành công việc trước 5 giờ chiều.) 

• Will she have finished her work by 5 PM? (Cô ấy có hoàn thành công việc trước 5 giờ chiều không?)

Tương Lai Hoàn Thành Tiếp Diễn

S + will have been + V-ing S + will not have been + V-ing Will + S + have been + V-ing?

Diễn tả hành động sẽ kéo dài đến một thời điểm trong tương lai, nhấn mạnh sự liên tục.

• By next month, I will have been working here for 5 years. (Đến tháng tới, tôi sẽ làm việc ở đây được 5 năm.) 

• Will you have been working here for 5 years by next month? (Bạn có làm việc ở đây được 5 năm vào tháng tới không?)

Loại Câu Điều Kiện

Cấu Trúc

Cách Dùng

Ví Dụ

Câu Điều Kiện Loại 0

If + S + V (hiện tại đơn), S + V (hiện tại đơn)

Diễn tả sự thật hiển nhiên, những điều luôn luôn đúng hoặc quy luật tự nhiên.

If you heat water to 100°C, it boils. (Nếu bạn đun nước đến 100°C, nó sẽ sôi.)

Câu Điều Kiện Loại 1

If + S + V (hiện tại đơn), S + will + V

Diễn tả sự việc có thể xảy ra trong tương lai nếu điều kiện được thực hiện.

If it rains tomorrow, I will stay at home. (Nếu ngày mai trời mưa, tôi sẽ ở nhà.)

Câu Điều Kiện Loại 2

If + S + V (quá khứ đơn), S + would + V

Diễn tả giả định không có thật hoặc ít có khả năng xảy ra trong hiện tại hoặc tương lai.

If I had a million dollars, I would travel the world. (Nếu tôi có một triệu đô la, tôi sẽ du lịch vòng quanh thế giới.)

Câu Điều Kiện Loại 3

If + S + had + V-ed (quá khứ phân từ), S + would have + V-ed (quá khứ phân từ)

Diễn tả điều kiện không có thật trong quá khứ và kết quả không xảy ra.

If I had known about the party, I would have gone. (Nếu tôi biết về bữa tiệc, tôi đã đi.)

Câu Điều Kiện Loại 2 và 3 mix

If + S + V (quá khứ đơn), S + would + V (hiện tại đơn) (loại 2) If + S + had + V-ed, S + would have + V-ed (loại 3)

Diễn tả điều kiện không có thật trong quá khứ và kết quả trong hiện tại hoặc ngược lại.

If I had studied harder, I would be a doctor now. (Nếu tôi học chăm chỉ hơn, bây giờ tôi đã là bác sĩ.)

Hạng mục

Hướng dẫn

Ví dụ

Chuyển đổi động từ

- Thì hiện tại → Thì quá khứ - Thì tương lai → “would”

“am” → “was” “have” → “had” “will” → “would”

Thay đổi đại từ

- Thay đại từ nhân xưng và sở hữu cho phù hợp với ngữ cảnh (người nói/người nghe)

“I” → “she” “my” → “her”

Loại bỏ dấu câu

- Bỏ dấu ngoặc kép và các dấu như chấm hỏi, chấm than trong câu trực tiếp

“He said, ‘I’m fine!’” → “He said (that) he was fine.”

Sử dụng từ nối

- Dùng that sau say/tell trong câu khẳng định (có thể lược bỏ) - Dùng if/whether trong câu nghi vấn dạng yes/no

“She said, ‘I’m tired.’” → “She said (that) she was tired.” “He asked, ‘Are you busy?’” → “He asked if I was busy.”

Loại mệnh đề

Ý nghĩa / Cách dùng

Ví dụ

Who

Thay thế cho chủ ngữ là người

The boy who is wearing a red shirt is my brother. (Cậu bé đang mặc áo đỏ là em trai tôi.)

Whom

Thay thế cho tân ngữ là người

The girl whom you met yesterday is my cousin. (Cô gái mà bạn gặp hôm qua là chị họ tôi.)

Whose

Chỉ sở hữu, dùng cho người hoặc vật

The man whose car was stolen is my neighbor. (Người đàn ông bị mất xe là hàng xóm của tôi.)

Which

Thay thế cho vật (chủ ngữ hoặc tân ngữ)

The book which you lent me is interesting. (Cuốn sách bạn cho tôi mượn thật thú vị.)

That

Thay thế cho người hoặc vật, có thể dùng thay cho "who", "whom", "which"

The teacher that helped me is very kind. (Giáo viên đã giúp tôi rất tốt bụng.)

Where

Thay thế cho địa điểm, thường sau danh từ chỉ nơi chốn

This is the school where I studied. (Đây là ngôi trường nơi tôi từng học.)

When

Thay thế cho thời gian, sau danh từ chỉ thời điểm

I remember the day when we first met. (Tôi nhớ ngày mà chúng ta gặp nhau lần đầu.)

Why

Thay thế cho lý do, thường sau “reason”

I don’t know the reason why she cried. (Tôi không biết lý do vì sao cô ấy khóc.)

Loại Mệnh Đề

Đặc điểm

Ví dụ

Mệnh đề xác định (Defining)

- Cần thiết để xác định danh từ đứng trước

- Không có dấu phẩy

The student who studies hard will succeed. (Học sinh học chăm sẽ thành công.)

Mệnh đề không xác định (Non-defining)

- Bổ sung thêm thông tin

- Có dấu phẩy

- Không dùng “that”

Mr. Smith, who is my teacher, is very friendly. (Thầy Smith, người là giáo viên của tôi, rất thân thiện.)

Dạng mệnh đề

Cách rút gọn

Ví dụ

Chủ ngữ + to be + V-ing/V3

- Bỏ đại từ và “to be”- Giữ lại V-ing (chủ động) hoặc V3/ed (bị động)

The man who is talking → The man talking (Người đàn ông đang nói chuyện → Người đàn ông nói chuyện)

Chủ ngữ + động từ

- Có thể rút gọn bằng to V nếu chỉ mục đích

He has a lot of work which he must finish → He has a lot of work to finish (Anh ấy có nhiều việc cần hoàn thành.)

Động từ khuyết thiếu

Chức năng / Cách dùng

Ví dụ 

Can / Could

- Diễn tả khả năng- Xin phép / đề nghị- Khả năng trong quá khứ (Could)

She can swim very well. (Cô ấy có thể bơi rất giỏi.)

May / Might

- Xin phép (May) – trang trọng hơn Can- Diễn tả khả năng (không chắc chắn)- Might dùng cho khả năng thấp hơn

You may leave now. (Bạn có thể rời đi bây giờ.)

Must

- Diễn tả sự bắt buộc- Suy luận logic chắc chắn

You must wear a seatbelt. (Bạn phải thắt dây an toàn.)

Have to / Had to

- Bắt buộc mang tính khách quan- “Had to” là thì quá khứ của “have to”

I have to go to school early. (Tôi phải đến trường sớm.)

Should / Ought to

- Lời khuyên / nên làm gì đó

You should see a doctor. (Bạn nên đi khám bác sĩ.)

Shall

- Dùng trong câu hỏi trang trọng, đề xuất, hứa hẹn- Thường dùng với “I” và “We”

Shall we dance? (Chúng ta nhảy nhé?)

Will / Would

- Diễn tả tương lai, lời hứa, dự đoán (Will)- Lịch sự, giả định (Would – quá khứ của Will)

I will help you. (Tôi sẽ giúp bạn.)

Need / Needn’t

- Diễn tả sự cần thiết- “Needn’t” = không cần

You need to be careful. (Bạn cần cẩn thận.)

Used to

- Diễn tả thói quen hoặc trạng thái trong quá khứ

I used to live in the countryside. (Tôi từng sống ở vùng quê.)

Be able to

- Thay thế “can” khi cần chia theo các thì khác

I am able to solve the problem. (Tôi có thể giải quyết vấn đề này.)