Hướng dẫn luyện Speaking IELTS chi tiết: Cách học, tài liệu & mẹo thi

Kỹ năng Speaking đóng vai trò then chốt trong hành trình chinh phục IELTS của mỗi thí sinh, không chỉ vì nó chiếm 25% tổng điểm bài thi mà còn vì đây là kỹ năng giúp bạn tự tin giao tiếp bằng tiếng Anh trong môi trường quốc tế. Nhiều học viên thường gặp khó khăn khi luyện speaking IELTS vì thiếu môi trường thực hành và phương pháp học tập hiệu quả. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn một lộ trình chi tiết để cải thiện kỹ năng nói tiếng Anh của mình, từ phương pháp luyện tập tại nhà đến các chiến lược trả lời từng phần trong bài thi thực tế.

PREP sẽ hướng dẫn bạn cách phát triển bốn yếu tố cốt lõi: phát âm chuẩn, từ vựng phong phú, ngữ pháp đa dạng và khả năng nói trôi chảy. Ngoài ra, bạn sẽ được trang bị kiến thức về tài liệu luyện thi uy tín, kế hoạch học tập hợp lý và những mẹo thiết thực từ các chuyên gia trong lĩnh vực luyện thi IELTS.

I. Cách luyện IELTS speaking tại nhà hiệu quả

Việc tự luyện IELTS speaking tại nhà đòi hỏi bạn cần xây dựng một kế hoạch học tập có hệ thống, tập trung vào bốn yếu tố quan trọng: phát âm, từ vựng, ngữ pháp và khả năng nói trôi chảy. Mỗi yếu tố này đóng vai trò quyết định trong việc nâng cao band điểm IELTS Speaking của bạn.

1. Phát âm

Phát âm chuẩn là một trong bốn tiêu chí đánh giá chính trong bài thi IELTS Speaking. Việc phát âm rõ ràng, chuẩn xác giúp giám khảo dễ dàng hiểu được ý của bạn và tăng điểm ấn tượng cho phần thi nói.

Để cải thiện phát âm, bạn nên học và thực hành 44 âm cơ bản trong bảng IPA (International Phonetic Alphabet). Hãy dành thời gian tìm hiểu cách phát âm từng âm, đặc biệt là các âm khó như /θ/, /ð/, /r/, /l/. Thực hành kỹ thuật nghe và lặp lại (Shadowing) bằng cách nghe các đoạn hội thoại hoặc bài nói của người bản xứ, sau đó bắt chước theo cách phát âm, ngữ điệu và nhịp điệu của họ.

Tự ghi âm giọng nói của mình sau đó nghe lại để phát hiện lỗi là một phương pháp hiệu quả khi luyện Speaking IELTS. Bạn nên chú ý đặc biệt đến việc phát âm đúng các âm cuối, tránh nuốt âm cuối - một lỗi phổ biến của người Việt. Ngoài ra, hãy tập trung vào ngữ điệu và trọng âm của từ, vì chúng góp phần tạo nên sự tự nhiên và trôi chảy trong lời nói.

2. Từ vựng

Vốn từ vựng phong phú và đa dạng là yếu tố quyết định giúp bạn có thể diễn đạt ý tưởng một cách chính xác và tinh tế. Điều này không chỉ giúp bạn trả lời câu hỏi một cách đầy đủ mà còn thể hiện được trình độ ngôn ngữ của mình.

Để phát triển vốn từ, hãy học từ vựng theo các nhóm chủ đề thường xuất hiện trong IELTS Speaking như giáo dục, môi trường, công nghệ, giải trí, gia đình và sức khỏe. Sử dụng flashcards hoặc các ứng dụng học từ vựng để ghi nhớ từ mới và ôn tập thường xuyên. Đặc biệt, hãy chú ý học và thực hành sử dụng các cụm từ cố định (collocations) thường gặp và thành ngữ (idioms) thông dụng để làm cho bài nói của bạn trở nên tự nhiên và chuyên nghiệp hơn.

Rèn luyện kỹ năng diễn đạt lại ý (paraphrasing) giúp bạn tránh lặp lại từ ngữ và thể hiện sự linh hoạt trong việc sử dụng tiếng Anh. Thay vì học thuộc lòng các câu mẫu, hãy hiểu rõ ý nghĩa và học cách diễn đạt cùng một ý theo nhiều cách khác nhau để tăng tính tự nhiên trong giao tiếp.

3. Ngữ pháp

Sự đa dạng và chính xác trong cấu trúc ngữ pháp là một tiêu chí quan trọng trong đánh giá IELTS Speaking. Sử dụng đúng ngữ pháp không chỉ giúp bạn diễn đạt ý tưởng rõ ràng mà còn thể hiện trình độ tiếng Anh của mình.

Khi tự luyện IELTS Speaking, bạn nên ôn tập và thực hành các cấu trúc câu phức thường được sử dụng trong văn nói như câu điều kiện, mệnh đề quan hệ, các cấu trúc so sánh và các dạng thì khác nhau. Hãy luyện tập đặt câu và liên kết các câu một cách logic để tạo ra một bài nói mạch lạc và có tổ chức.

Tự nhận biết và sửa các lỗi ngữ pháp thường gặp như sai thì, sai cấu trúc câu, hoặc sử dụng sai giới từ là một kỹ năng quan trọng. Bạn nên chú ý đến việc sử dụng đúng các thì (tenses) phù hợp với ngữ cảnh và ý nghĩa muốn truyền tải. Thực hành nói theo các mẫu câu ngữ pháp đúng sẽ giúp bạn hình thành thói quen sử dụng ngữ pháp chính xác khi giao tiếp.

4. Trôi chảy

Khả năng nói trôi chảy, liên tục và tự nhiên là yếu tố quan trọng giúp bạn gây ấn tượng với giám khảo trong bài thi IELTS Speaking. Đây là kỹ năng đòi hỏi nhiều thời gian rèn luyện và thực hành thường xuyên.

Để cải thiện độ trôi chảy, bạn nên luyện nói liên tục về một chủ đề bất kỳ trong khoảng 1-2 phút mỗi ngày (freestyle practice). Bắt đầu với các chủ đề đơn giản và quen thuộc, sau đó dần dần chuyển sang các chủ đề phức tạp hơn. Sử dụng đồng hồ bấm giờ để theo dõi thời gian và cố gắng nói liên tục không ngắt quãng.

Sử dụng đa dạng các từ nối (linking words) như "furthermore", "in addition", "on the other hand" giúp bài nói của bạn mạch lạc và liền mạch hơn. Bạn cũng nên tập cách suy nghĩ trực tiếp bằng tiếng Anh thay vì dịch từ tiếng Việt sang, điều này giúp giảm thiểu việc dịch thầm trong đầu và làm cho bài nói trở nên tự nhiên hơn.

II. Tài liệu luyện Speaking IELTS nên dùng

Việc lựa chọn tài liệu học tập phù hợp và đáng tin cậy đóng vai trò quan trọng trong quá trình luyện IELTS speaking. Với vô số tài liệu có sẵn hiện nay, bạn cần biết chọn lọc những nguồn uy tín để học tập hiệu quả.

Nguồn tài liệu chính thức từ các tổ chức cung cấp bài thi IELTS như Cambridge IELTS Practice Tests, website của IDP, British Council và IELTS.org là lựa chọn hàng đầu. Những tài liệu này cung cấp thông tin chính xác về cấu trúc bài thi, tiêu chí chấm điểm và các mẫu câu hỏi thực tế.

Các sách luyện thi Speaking uy tín như IELTS Speaking Success, Get ready for IELTS Speaking, hay IELTS Speaking Strategies đều là những tài liệu giá trị. Những cuốn sách này không chỉ cung cấp mẫu câu hỏi mà còn đưa ra các chiến lược trả lời và phân tích chi tiết. Nếu bạn muốn tìm hiểu thêm nhiều đầu sách luyện IELTS Speaking kèm link tải PDF, hãy tham khảo bài viết “Bỏ túi top 5 sách luyện IELTS Speaking cực hay không nên bỏ qua!” của PREP nhé!

Website và ứng dụng hữu ích giúp bạn luyện IELTS Speaking online dễ dàng hơn như IELTS Simon, IELTS Liz, IELTS Advantage và phòng luyện nói ảo (VSR) của PREP đều cung cấp những bài hướng dẫn, video giải thích và công cụ thực hành hữu ích. Chẳng hạn, PREP VSR đặc biệt nổi bật với khả năng mô phỏng môi trường thi thật và cung cấp phản hồi chi tiết về bài nói của bạn.

Các nguồn cập nhật đề thi dự đoán (Forecast) đáng tin cậy như IELTS Up, IELTSMaterial, Crack IELTS with Rob và bản tin hàng tháng từ các trung tâm luyện thi uy tín cũng rất hữu ích để bạn cập nhật các chủ đề mới có khả năng xuất hiện trong kỳ thi sắp tới. Tuy nhiên, hãy nhớ rằng việc học thuộc các câu trả lời cho các đề dự đoán không phải là phương pháp hiệu quả.

III. Cách trả lời và mẹo hiệu quả từng phần thi Speaking

Bài thi IELTS Speaking được chia thành ba phần riêng biệt, mỗi phần đều có đặc điểm và yêu cầu khác nhau. Hiểu rõ cấu trúc Speaking IELTS và chiến lược trả lời cho từng phần sẽ giúp bạn tự tin và đạt điểm cao hơn khi luyện speaking IELTS. Dưới đây là những hướng dẫn chi tiết và mẹo hữu ích cho từng phần của bài thi.

1. Part 1

Phần 1 của bài thi IELTS Speaking kéo dài khoảng 4-5 phút, bao gồm các câu hỏi ngắn về chủ đề quen thuộc như gia đình, công việc, học tập, sở thích và quê hương. Đây là phần "khởi động" giúp thí sinh làm quen với giám khảo và môi trường thi.

Chiến lược trả lời hiệu quả cho Part 1 là trả lời trực tiếp vào câu hỏi, sau đó mở rộng câu trả lời một cách vừa phải. Công thức A.R.E.A (Answer - trả lời trực tiếp, Reason - nêu lý do, Example - đưa ví dụ cụ thể, Alternative - đưa ra quan điểm hoặc lựa chọn khác) là một cách tiếp cận hiệu quả.

Ví dụ: Khi được hỏi "Do you like reading books?":

❌Thay vì nói "Yes, I do"

✅Bạn có thể nói: "Yes, I absolutely love reading books (Answer). Reading helps me relax and learn new things (Reason). Recently, I've been enjoying 'The Alchemist' by Paulo Coelho (Example). However, I prefer fiction over non-fiction as it allows me to escape reality for a while (Alternative)."

Dù tự luyện IELTS Speaking hay tham gia thi thật, hãy tránh học thuộc lòng câu trả lời vì giám khảo dễ dàng nhận ra điều này và có thể đánh giá thấp khả năng giao tiếp thực sự của bạn.

2. Part 2

Part 2 của bài thi IELTS Speaking, còn được gọi là "long turn" hoặc "cue card task", yêu cầu thí sinh nói một mình trong khoảng 1-2 phút về một chủ đề cho sẵn. Bạn sẽ có 1 phút để chuẩn bị và được phép ghi chú trên một tờ giấy.

Để tận dụng hiệu quả 1 phút chuẩn bị, hãy đọc kỹ toàn bộ cue card và ghi chú từ khóa theo các gợi ý được cung cấp. Sử dụng các câu hỏi WH- (What, When, Where, Who, Why, How) để phát triển ý tưởng. Không cần viết câu hoàn chỉnh mà chỉ cần ghi từ khóa để gợi nhớ khi nói.

Một cấu trúc bài nói mạch lạc cho Part 2 có thể bao gồm:

• Mở bài (giới thiệu chủ đề)

• Thân bài (trả lời các gợi ý trên cue card)

• Kết bài (tóm tắt hoặc đưa ra nhận xét cá nhân).

Ví dụ: Nếu chủ đề là về một người bạn, bạn có thể bắt đầu với "I'd like to talk about my close friend named...", sau đó phát triển các ý theo gợi ý và kết thúc với "In conclusion, he/she is very special to me because...".

Để làm phong phú bài nói, hãy sử dụng từ ngữ miêu tả phong phú đặc biệt là tính từ và trạng từ. Thay vì nói "She is good", bạn có thể dùng các từ cụ thể hơn như "She is compassionate, reliable and supportive". Kiểm soát thời gian nói bằng cách đảm bảo mỗi gợi ý được đề cập trong khoảng 20-30 giây.

Nếu bị hết ý tưởng giữa chừng thì phải làm sao? Hãy cố gắng phát triển thêm chi tiết cho ý cuối cùng đã nói hoặc chuyển sang một khía cạnh khác của chủ đề.

Ví dụ: "Another thing worth mentioning is..." hoặc "What I particularly like about this is...". Tuyệt đối không dừng lại đột ngột hoặc nói "That's all" trước khi giám khảo yêu cầu bạn dừng.

3. Part 3

Part 3 của bài thi IELTS Speaking là phần thảo luận sâu hơn về các vấn đề liên quan đến chủ đề trong Part 2. Câu hỏi trong phần này thường mang tính trừu tượng, đòi hỏi thí sinh phải phân tích, đánh giá hoặc đưa ra quan điểm cá nhân về các vấn đề xã hội rộng lớn hơn.

Để trả lời hiệu quả các câu hỏi trong Part 3, bạn cần phát triển ý tưởng sâu rộng hơn so với Part 1. Có thể sử dụng các kỹ thuật như so sánh tương phản (compare and contrast), đưa ra quan điểm đồng ý/không đồng ý với lý do cụ thể, dự đoán về tương lai, hay phân tích nguyên nhân và kết quả của một hiện tượng.

Khi tự luyện IELTS speaking tại nhà, hãy tập sử dụng các cấu trúc ngữ pháp phức tạp hơn trong Part 3 như câu điều kiện loại 2 và loại 3, mệnh đề quan hệ, các cấu trúc nhấn mạnh (cleft sentences) và đảo ngữ.

Ví dụ:

❌Thay vì nói "Technology is important because it makes our lives easier"

✅Bạn có thể nói "What makes technology particularly significant is its ability to streamline various aspects of our daily lives".

Một mẹo quan trọng là lắng nghe kỹ câu hỏi của giám khảo để hiểu đúng yêu cầu. Nếu không chắc chắn, bạn có thể lịch sự yêu cầu giám khảo nhắc lại hoặc giải thích rõ hơn. Khi gặp câu hỏi khó, hãy sử dụng các cụm từ như "Let me think about this for a moment..." để có thêm thời gian suy nghĩ.

Cố gắng liên kết ý tưởng với phần trả lời ở Part 2 nếu có thể, điều này thể hiện sự nhất quán trong suy nghĩ và khả năng phát triển ý tưởng của bạn. Tuy nhiên, đừng lặp lại hoàn toàn những gì đã nói ở Part 2 mà hãy mở rộng và đào sâu hơn vào chủ đề.

Nếu như bạn muốn tìm hiểu sâu hơn về cấu trúc Speaking IELTS cũng như cách làm bài hiệu quả nhất, bài viết “Tổng hợp thông tin cần biết về cấu trúc bài thi Speaking IELTS Part 1, 2, 3” của PREP chắc chắn sẽ là nguồn tài liệu hữu ích bạn không nên bỏ qua.

IV. Kế hoạch luyện Speaking hiệu quả

Việc lập kế hoạch luyện tập IELTS Speaking có tổ chức giúp bạn tránh học lan man, đảm bảo tiến độ rõ ràng và tập trung vào các kỹ năng cần cải thiện. Phương pháp luyện Speaking IELTS hiệu quả đòi hỏi sự kiên trì và kỷ luật cao.

Trước khi bắt đầu bất kỳ kế hoạch nào, bạn cũng xác định được trình độ của mình đang ở đâu và mục tiêu của mình là gì:

• Tự đánh giá trình độ hiện tại: Có thể thực hiện bằng cách ghi âm bản thân trả lời một số câu hỏi mẫu từ cả ba phần của bài thi IELTS Speaking, sau đó tự chấm điểm dựa trên bốn tiêu chí: Phát âm, Từ vựng, Ngữ pháp và Độ trôi chảy. Ngoài ra, bạn cũng có thể nhờ giáo viên hoặc bạn học có trình độ cao hơn đánh giá.

• Đặt mục tiêu: Bạn có thể tự đặt mục tiêu band điểm theo nguyên tắc SMART: Specific (cụ thể), Measurable (có thể đo lường), Achievable (có thể đạt được), Relevant (phù hợp) và Time-bound (có thời hạn). Ví dụ, thay vì đặt mục tiêu mơ hồ "Tôi muốn nói tiếng Anh tốt hơn", hãy đặt mục tiêu "Tôi muốn tăng band điểm Speaking từ 5.5 lên 6.5 trong vòng 3 tháng, với trọng tâm là cải thiện phát âm và từ vựng".

Bạn có thể tham khảo lịch trình mẫu cho 8 tuần luyện Speaking IELTS mà PREP cung cấp:

Bạn nên cố định thời gian luyện tập mỗi ngày, tối thiểu 30-60 phút, và tập trung cao độ trong suốt thời gian này. Theo dõi tiến độ bằng cách ghi âm bài nói của mình mỗi tuần và so sánh với các bản ghi âm trước đó để thấy được sự tiến bộ.

V. Luyện tập thực tế và thi thử

Bên cạnh việc học lý thuyết, thực hành là yếu tố then chốt quyết định thành công khi tự luyện IELTS Speaking. Không có phương pháp nào hiệu quả hơn việc đặt mình vào tình huống giao tiếp thực tế và rèn luyện phản xạ nói tiếng Anh.

Tìm một bạn học cùng (speaking partner) là cách tuyệt vời để luyện tập đối đáp. Các bạn có thể luân phiên đóng vai giám khảo và thí sinh, đặt câu hỏi và trả lời theo format của bài thi IELTS. Việc này không chỉ giúp bạn quen với áp lực khi nói với người khác mà còn tạo cơ hội học hỏi từ cách trả lời của bạn học.

Tham gia các câu lạc bộ tiếng Anh hoặc nhóm học tập, dù là offline hay online, đều mang lại nhiều lợi ích. Môi trường này cung cấp cơ hội thực hành đều đặn, nhận phản hồi từ nhiều người và tiếp xúc với nhiều phong cách nói khác nhau. Nhiều thành phố lớn có các câu lạc bộ miễn phí dành cho người học tiếng Anh hoặc bạn có thể tìm kiếm các nhóm trực tuyến trên Facebook, Discord hoặc các nền tảng học ngôn ngữ.

Tự ghi âm bài nói của mình và sau đó nghe lại để tự đánh giá là phương pháp hiệu quả khi tự luyện IELTS speaking tại nhà. Khi nghe lại, hãy chú ý đến các lỗi phát âm, sự lặp lại không cần thiết, từ vựng đơn điệu hoặc cấu trúc ngữ pháp chưa chính xác. Đánh giá bản thân dựa trên bốn tiêu chí chấm điểm IELTS: Phát âm, Từ vựng, Ngữ pháp và Độ trôi chảy.

Nếu bạn cảm thấy khó khăn khi tìm bạn đồng hành hoặc muốn tìm một công cụ tích hợp nhiều tính năng thì phòng Luyện Nói Ảo (VSR) của PREP là sự lựa chọn hợp lý. Phòng Luyện Nói Ảo (VSR) của PREP là công cụ hiện đại giúp bạn mô phỏng môi trường thi thật. VSR sử dụng công nghệ AI để tạo ra trải nghiệm giống như đang tương tác với giám khảo thật, đồng thời cung cấp phản hồi chi tiết về bài nói của bạn. Việc thực hành thường xuyên với VSR giúp bạn làm quen với áp lực thời gian và môi trường thi, từ đó giảm lo lắng và tăng sự tự tin.

Bạn cũng nên tham gia các buổi thi thử Speaking (Mock Test) ít nhất 2-3 lần trước kỳ thi chính thức. Điều này giúp bạn điều chỉnh tâm lý, quen với quy trình thi và nhận phản hồi từ người có kinh nghiệm. PREP liên tục cập nhật các bộ đề dự đoán theo quý I, II, III, IV mới nhất năm 2024 cùng các bộ đề thi thật IELTS qua các năm với giải thích đáp án chi tiết Prep, giúp học viên tiếp cận với những dạng đề mới nhất và sát với kỳ thi thực tế. Bạn có thể tham khảo ngay IELTS Test Practice PREP nhé!

Sau khi đã tìm hiểu về các phương pháp luyện tập và chiến lược cho từng phần thi, hãy cùng khám phá một số thắc mắc phổ biến mà nhiều học viên thường gặp phải khi tự luyện IELTS Speaking.

VI. Câu hỏi thường gặp khi tự luyện Speaking IELTS

1. Có nên học thuộc lòng câu trả lời mẫu không?

Học thuộc lòng câu trả lời mẫu không phải là phương pháp hiệu quả khi luyện speaking IELTS. Giám khảo được đào tạo để nhận biết câu trả lời thuộc lòng thông qua ngữ điệu không tự nhiên, tốc độ nói đều đặn bất thường và sự thiếu linh hoạt khi được hỏi thêm. Thay vào đó, bạn nên hiểu rõ cấu trúc trả lời, học từ vựng và cấu trúc ngữ pháp phù hợp cho từng chủ đề, sau đó thực hành trả lời linh hoạt theo ý hiểu của mình.

2. Điều giám khảo thực sự tìm kiếm ở phần thi Speaking IELTS là gì?

Ngoài bốn tiêu chí chấm điểm cơ bản (Phát âm, Từ vựng, Ngữ pháp và Độ trôi chảy), giám khảo đánh giá khả năng giao tiếp tổng thể của bạn. Họ quan tâm đến việc bạn có thể hiểu câu hỏi và đưa ra phản hồi phù hợp, phát triển ý tưởng một cách mạch lạc, và duy trì cuộc đối thoại tự nhiên. Sự tự tin, khả năng duy trì giao tiếp bằng mắt và thái độ tích cực cũng tạo ấn tượng tốt.

3. Làm sao khi bí ý tưởng IELTS Speaking?

Khi bị bí ý tưởng trong bài thi IELTS Speaking, đừng hoảng sợ và im lặng. Có thể sử dụng một số chiến thuật "câu giờ" hợp lý như: diễn đạt lại câu hỏi ("That's an interesting question about..."), thừa nhận sự khó khăn một cách lịch sự ("I've never thought about this before, but I think..."), hoặc chuyển sang nói về một khía cạnh khác của chủ đề mà bạn biết rõ hơn. Nếu thực sự không có ý tưởng, hãy thành thật nhưng vẫn cố gắng nói một điều gì đó liên quan đến chủ đề thay vì hoàn toàn từ chối trả lời.

Để cải thiện kỹ năng luyện speaking IELTS, bạn cần theo một quy trình có hệ thống: hiểu rõ tiêu chí chấm điểm, lập kế hoạch cụ thể, luyện tập chiến lược cho từng phần thi, cải thiện liên tục các kỹ năng nói cốt lõi, và thực hành thường xuyên trong môi trường gần với thi thật. Quá trình này đòi hỏi sự kiên trì, nhưng kết quả đạt được sẽ xứng đáng với công sức bạn bỏ ra.

Tránh những lỗi sai phổ biến khi luyện IELTS speaking online như: trả lời lạc đề không tập trung vào câu hỏi, phát âm sai các từ khóa quan trọng làm giảm khả năng hiểu của người nghe, sử dụng từ vựng hoặc thành ngữ không đúng ngữ cảnh tạo cảm giác gượng ép, câu trả lời quá ngắn không đủ thông tin hoặc quá dài dòng thiếu trọng tâm, và học thuộc lòng câu trả lời mẫu làm mất đi sự tự nhiên trong giao tiếp.

Hãy nhớ rằng, thành công trong IELTS Speaking không chỉ đến từ kiến thức ngôn ngữ mà còn từ sự tự tin và khả năng giao tiếp hiệu quả. Hãy xem bài thi như một cơ hội để thể hiện khả năng của mình chứ không phải là thách thức đáng sợ. Với phương pháp đúng đắn, kế hoạch hợp lý và sự kiên trì, bạn hoàn toàn có thể đạt được band điểm mong muốn trong IELTS Speaking.

PREP mang đến giải pháp học tiếng Anh online hiệu quả với AI độc quyền. Bạn có thể tự học tại nhà với các khóa học IELTS, TOEIC, VSTEP, APTIS và tiếng Anh giao tiếp. Teacher Bee AI sẽ hỗ trợ bạn suốt quá trình học, giúp bạn nhanh chóng nâng cao kỹ năng ngôn ngữ.

Liên hệ HOTLINE 0931428899 hoặc click TẠI ĐÂY để được tư vấn chi tiết!

Tải app PREP ngay hôm nay để bắt đầu học tiếng Anh online chất lượng cao tại nhà.