Phiên dịch tiếng Trung Quốc: Lợi ích, điều kiện, các trường đào tạo chất lượng

Phiên dịch ngôn ngữ là một trong những công việc mang lại thu nhập đáng mơ ước hiện nay. Đối với bạn có năng lực ngoại ngữ tốt và muốn phát triển với ngành này thì có thể tìm hiểu về phiên dịch tiếng Trung Quốc. Và ở bài viết này, PREP sẽ bật mí tổng quan về ngành phiên dịch ngôn ngữ Trung dành cho những ai quan tâm nhé!

I. Giới thiệu về công việc phiên dịch tiếng Trung Quốc

Phiên dịch tiếng Trung Quốc là công việc thực hiện nhiệm vụ chuyển đổi, thông dịch, chuyển thể một văn bản, lời nói từ tiếng Việt hoặc ngôn ngữ nào đó sang tiếng Trung và ngược lại. Mặt khác, nghề phiên dịch không chỉ là dịch lại mà bạn cần phải hiểu chính xác thông tin mà người nói hoặc người viết muốn truyền tải. Sau đó, nhiệm vụ của bạn là diễn đạt lại chính xác nội dung thông tin đó.

Công việc của nghề phiên dịch gồm có chuyên thể ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết. Phiên dịch tiếng Hoa thích hợp cho những ai muốn làm việc trong môi trường công sở. Lý do là bởi phần lớn thời gian thì bạn sẽ đảm nhận công việc dịch thuật tài liệu, hợp đồng hoặc tham gia vào các cuộc họp để phiên dịch hoặc thu thập thông tin để biên dịch sang tiếng Trung và ngược lại. 

II. Mô tả công việc của ngành phiên dịch tiếng Trung Quốc

Tùy thuộc vào từng doanh nghiệp mà yêu cầu công việc phiên dịch tiếng Trung Quốc sẽ có những điểm khác biệt. Tuy nhiên, dưới đây là danh sách nhiệm vụ cơ bản mà hầu hết các phiên dịch viên tiếng Hoa sẽ phải thực hiện:

• Dịch trực tiếp hội thoại, các phiên họp nội bộ, gặp gỡ đối tác, khách hàng người Trung Quốc,...
• Chuyển ngữ các tài liệu, hồ sơ, giấy tờ,... từ tiếng Trung sang tiếng Việt và ngược lại.
• Thực hiện công việc phiên dịch trong các buổi gặp gỡ giữa cấp trên với khách hàng người Trung Quốc, hỗ trợ phiên dịch tại các buổi hội thảo, sự kiện và trong các chương trình hợp tác với doanh nghiệp Trung Quốc.
• Thực hiện nhiệm vụ quản lý hồ sơ, tài liệu phiên dịch có liên quan.
• Phối hợp với các bộ phận khác trong công ty khi cần phiên dịch cũng như giải quyết những hoạt động có liên quan đến đối tác kinh doanh và các bên có sử dụng ngôn ngữ Trung Quốc trong suốt quá trình giao tiếp.
• Ghi chép lại những thông tin quan trọng trong các buổi phiên dịch và báo cáo lại cho cấp trên.
• Thực hiện các công việc phát sinh có liên quan do cấp trên giao phó.

III. Lợi ích của việc học ngành phiên dịch tiếng Trung Quốc

Học ngành biên phiên dịch tiếng Trung Quốc mang đến rất nhiều lợi ích thiết thực. Dưới đây là 3 lợi ích “khủng” của công việc này mà có thể bạn chưa biết:

1. Cơ hội việc làm rộng mở

Kinh tế thế giới đang cực kỳ phát triển và mối quan hệ thương mại giữa Việt Nam - Trung Quốc đang ngày càng được đẩy mạnh. Bởi vậy, học nghề phiên dịch tiếng Trung Quốc giúp bạn có thêm nhiều cơ hội làm việc tại các tỉnh và thành phố lớn. Điều này cũng mở ra nhiều cơ hội lớn cho sinh viên tốt nghiệp chuyên ngành tiếng Trung hoặc những bạn đam mê ngôn ngữ muốn theo nghề biên phiên dịch.

Một số lĩnh vực, vị trí liên quan mà bạn có thể tham khảo:

• Công ty xuất nhập khẩu
• Công ty liên doanh Trung Quốc
• Tổ chức chính phủ và phi chính phủ
• Biên phiên dịch tự do cho các dự án ngắn và dài hạn
• …

Tham khảo thêm bài viết: 

• Học tiếng Trung làm nghề gì? 6 vị trí công việc hấp dẫn

2. Thu nhập hấp dẫn

Biên phiên dịch tiếng Trung Quốc là ngành nghề yêu cầu chuyên môn cao nên nhu cầu tuyển dụng cũng ngày càng tăng. Mức lương trung bình của ngành này cũng cao hơn so với những ngành nghề khác.

Có thể bạn chưa biết, mức lương trung bình của biên phiên dịch tiếng Trung Quốc dao động từ 7,5 - 15 triệu/tháng dành cho sinh viên mới ra trường. Còn đối với những người có kinh nghiệm từ 1-2 năm thì mức lương trên 17 triệu VNĐ/tháng. Với kinh nghiệm trên 2 năm thì sở hữu mức lượng từ 25 triệu VNĐ trở lên mỗi tháng.

IV. Phương pháp để dịch tiếng Trung chính xác

Có những phương pháp nào giúp phiên dịch tiếng Trung Quốc với độ chính xác cao nhất? Dưới đây là một số phương pháp hữu ích mà PREP muốn chia sẻ đến bạn:

1. Phương pháp dịch sơ lược (dịch ý chính)

Trong giao tiếp hoặc nhắn tin yêu cầu phải có tốc độ truyền thông tin nhanh. Do đó, phần này thì nội dung dịch tiếng Trung sẽ không quá coi trọng về mặt ngữ pháp mà chỉ cần sàng lọc được ý chính truyền tải đến người nghe là được.

Khi áp dụng phương pháp dịch này, bạn sẽ không cần quá chú trọng tiểu tiết, chỉ cần sàng lọc và chọn lựa được nội dung chính, sự kiện quan trọng và chuyển đổi sang ngôn ngữ tiếng Việt.

Ví dụ: 明天我要和家人一起吃饭，后天上午11点我们在办公室讨论生意。: Ngày mai tôi phải đi ăn cùng gia đình, 11 giờ sáng ngày kia chúng ta bàn tiếp về công việc ở văn phòng của tôi nhé.

Bản dịch: Ông ấy hẹn 11 giờ sáng một gặp bàn công việc ở văn phòng ông ấy.

2. Phương pháp dịch xuôi

Khi bạn phiên dịch một số câu tiếng Trung đơn giản, có cấu trúc hoặc thứ tự tương đồng tiếng Việt thì bạn có thể áp dụng phương pháp dịch xuôi theo thứ tự từ và trật tự câu. Tuy cách này không phải lúc nào cũng phù hợp nhưng nếu bạn đang ở trong giai đoạn làm quen với ngành phiên dịch tiếng Trung Quốc thì cũng là một trong những phương pháp luyện tập hữu hiệu.

3. Phương pháp dịch đảo (dịch ngược)

Dịch đảo nghĩa hay còn có tên gọi là dịch ngược là quá trình thay đổi trật tự từ cơ bản giữa tiếng Trung và tiếng Việt. Đa phần, những cụm từ cần dịch đảo thường là cụm định ngữ, trạng ngữ chỉ thời gian, trạng ngữ chỉ không gian. Muốn áp dụng được phương pháp phiên dịch tiếng Trung Quốc này, bạn cần phải nắm rõ cấu trúc câu, xác định chủ ngữ, vị ngữ, định ngữ đa tầng và trạng ngữ.

Tiếp đó, nhiệm vụ của bạn là đối chiếu nghĩa và sắp xếp lại vị trí của định ngữ và trạng ngữ trong tiếng Việt. Trật tự sắp đặt của câu được phiên dịch cần đảm bảo mượt mà và đúng văn phong tiếng Việt.

Ví dụ: 

• 2023年1月: Tháng 1 năm 2023
• 头疼: Đau đầu.

4. Phương pháp dịch tách

Một câu trong tiếng Trung có thể dịch thành 2 - 3 câu trong tiếng Việt nếu áp dụng cách dùng dấu chấm trong bản dịch. Điều này tạo ra kết cấu câu mới hoàn chỉnh trong bản dịch.

Ví dụ:

• Bản cần dịch: A公司信任B公司的能力，仅保留合同条款
• Bản dịch: Công ty A đánh giá cao năng lực của công ty B. Công ty A hi vọng rằng công ty B sẽ sớm thống nhất về điều khoản hợp đồng.

5. Phương pháp dịch bổ sung từ

Có thể bạn chưa biết, văn bản gốc tiếng Trung đều có thể lược bỏ đi một số từ ngữ nhất định mà không làm ảnh hưởng đến ý nghĩa của câu biểu đạt. Tuy nhiên, nếu dịch sang tiếng Việt thì có thể khiến cho ý nghĩa câu bị ảnh hưởng. Do đó, bạn cần nắm bắt được ý chính của câu và linh hoạt bổ sung thêm từ ngữ để phù hợp với văn phong của tiếng Việt và tạo ra câu dịch hoàn chỉnh ý nghĩa nhất.

Ví dụ: 

• Bản cần dịch: 广州市内的物流点，甲方提供免费送货服务，超出广州市则另外收取送货费用。
• Bản dịch: Nếu địa điểm nhận hàng thuộc khu vực của thành phố Quảng Châu thì bên A phải cung cấp dịch vụ vận chuyển hàng hóa miễn phí. Nếu như vượt quá khu vực thành phố Quảng Châu thì sẽ thu phí dịch vụ vận chuyển.

6. Phương pháp dịch ghép

Dịch ghép là phương pháp gộp 2 - 3 câu trong tiếng Trung lại thành 1 câu trong tiếng Việt bằng việc áp dụng dấu phẩy để gộp vị ngữ khi có cùng chủ thể.

Ví dụ: 

• Bản cần dịch: 该产品颜色漂亮。 良好的纹理成分。 不过价格偏高
• Bản dịch: Sản phẩm này có màu đẹp, kết cấu tốt nhưng giá thành lại cao.

7. Phương pháp dịch từ nghĩa rộng

Các chữ Hán đều mang ý nghĩa biểu đạt khá rộng nên người dịch cần phải tìm được một từ có khả năng biểu đạt rộng để diễn tả. Nếu như không tìm được một từ phù hợp trong tiếng Việt thì người phiên dịch tiếng Trung Quốc cần phải tìm nhiều từ để có thể biểu đạt trọn vẹn ý nghĩa của từ gốc tiếng Trung đó. Điều này sẽ giúp đảm bảo người đọc bản dịch hiểu nội dung một cách chính xác nhất.

Ví dụ: 

• Bản cần dịch: 按海关规定,旧的床上用品不准有机进口。
• Bản dịch đúng: Theo quy định của luật hải quan, chăn ga, gối, đệm,... cũng sẽ không được phép nhập khẩu hữu cơ.

V. Các kỹ năng, kiến thức cần có khi làm phiên dịch tiếng Trung Quốc

Để trở thành phiên dịch tiếng Trung Quốc chuyên nghiệp cần trang bị những kỹ năng gì? Để thành công với vị trí công việc này, bạn cần phải tích cực trang bị những kỹ năng cần thiết sau:

1. Kỹ năng tiếng Trung

Tiếng Trung chắc chắn là phần kiến thức cũng như kỹ năng quan trọng nhất đối với người làm phiên dịch tiếng Trung Quốc. Tất  nhiên, nếu muốn đảm nhận được vị trí này, bạn cần phải có vốn tiếng Trung phong phú để mang đến bản dịch chất lượng nhất.

Thêm vào đó, bạn cần phải không ngừng trau dồi vốn từ vựng thật phong phú kèm theo trí nhớ tốt để có thể hiểu đúng. Nhờ đó, bạn sẽ truyền tải nhanh chóng và chính xác nội dung mà người nói đang đề cập đến.

2. Khả năng giao tiếp tốt

Phiên dịch tiếng Trung Quốc là nghề yêu cầu cao về khả năng giao tiếp. Đây là kỹ năng ảnh hưởng đến lối diễn đạt của bạn khi làm công việc này. Lý do là bởi kỹ năng này ảnh hưởng lớn đến khả năng diễn đạt của bạn.

Nếu như bạn có khả năng hiểu đúng nội dung cần phiên dịch nhưng lại chẳng thể diễn đạt rõ ràng, mạch lạc sẽ khiến người nghe cảm thấy khó hiểu. Nhất là trong những trường hợp lượng thông tin cần dịch khá lớn như các buổi hội thảo, hội thoại thì lối diễn đạt dài dòng sẽ khiến cho người nghe cảm thấy khó chịu và tốn thời gian.

Do đó, bạn cần chú ý rèn luyện kỹ năng giao tiếp từ sớm. Hãy bắt đầu từ thói quen sử dụng câu, từ một cách chuẩn xác, ngắn gọn và súc tích bạn nhé!

3. Rèn sự tự tin và tác phong chuyên nghiệp

Nếu bạn luôn mang trong mình sự tự tin cùng tác phong chuyên nghiệp sẽ nhanh chóng dành được sự tín nhiệm của cấp trên và đối tác khi làm việc chung. Hơn hết, sự tự tin sẽ giúp bạn cảm thấy thoải mái hơn trong quá trình phiên dịch, nhờ vậy, nội dung phiên dịch sẽ hay và trôi chảy hơn.

Đặc biệt, khi bạn có tác phong chuyên nghiệp sẽ dễ dàng gây thiện cảm đối với người đối diện ngay từ lần gặp đầu tiên. Điều này giúp bạn xây dựng được lòng tin và nhận được sự tin tưởng từ họ. 

4. Phát âm chuẩn và giọng nói dễ nghe

Với người làm phiên dịch tiếng Trung luôn cần giữ cho mình giọng nói dễ nghe và có âm lượng vừa phải. Để có được điều này, bạn cần phải luyện tập chăm chỉ, giúp phát âm chuẩn.

Ngoài ra, bạn cũng nên chú ý đến cách sử dụng câu từ, ngữ điệu của người bản địa. Điều này sẽ giúp bạn truyền tải được nội dung nhanh chóng và chính xác.

5. Kỹ năng phân tích tốt

Với những người làm phiên dịch tiếng Trung Quốc thì nhất định phải có kỹ năng phân tích tốt. Kỹ năng này sẽ giúp bạn ghi nhớ tốt và diễn đạt trôi chảy hơn khi thực hiện công việc chuyển ngữ. Nói dễ hiểu hơn, trong quá trình phiên dịch, bạn sẽ phải phân tích xem đối tượng cần truyền tải là ai, cần truyền tải nội dung gì. Từ đó, bạn sẽ có lối diễn đạt hiệu quả nhất.

6. Có vốn hiểu biết sâu rộng về văn hóa và xã hội Trung Quốc

Công việc phiên dịch tiếng Trung Quốc đòi hỏi người thực hiện phải có kỹ năng ngôn ngữ để có thể vận dụng trong nhiều trường hợp khác nhau. Nói dễ hiểu, bạn sẽ phải phiên dịch trong các buổi gặp gỡ, trao đổi công việc làm ăn kinh doanh và phiên dịch trong các buổi trò chuyện, giao tiếp,...

Vị trí này nhất định yêu cầu bạn phải có vốn hiểu biết nhất định về văn hóa, kinh doanh cũng như am hiểu về các nét đặc trưng về văn hóa, xã hội, con người Trung Quốc. Muốn đạt được điều này, bạn cần phải biết cách xây dựng nền tảng kiến thức đa dạng, gia tăng sự tự tin, thoải mái khi phiên dịch.

VI. Yêu cầu về bằng cấp khi làm phiên dịch tiếng Trung

Để trở thành phiên dịch tiếng Trung Quốc chuyên nghiệp yêu cầu bằng cấp gì? Đây chắc chắn là điều mà rất nhiều người quan tâm hiện nay. Nếu bạn muốn theo đuổi công việc này, bạn cần phải đáp ứng được những yêu cầu sau:

Nếu muốn trở thành phiên dịch viên tiếng Trung Quốc, bạn cần phải tốt nghiệp Trung cấp, Cao đẳng hoặc Đại học các chuyên ngành Ngôn ngữ Trung, tiếng Trung thương mại hoặc các ngành liên quan khác. Đồng thời, bạn cần phải có chứng chỉ HSK 3 trở lên.

Còn nếu không bằng chuyên ngành ngôn ngữ, bạn sẽ phải đạt được chứng chỉ HSK 6, thành thạo kỹ năng phiên dịch và có vốn kiến thức văn hóa, xã hội sâu rộng để làm tốt công việc này.

VII. Những ngôi trường đào tạo ngành phiên dịch tiếng Trung Quốc tốt nhất

Hiện nay, tại Việt Nam có những ngôi trường nào đào tạo ngành phiên dịch tiếng Trung Quốc tốt nhất? Dưới đây là danh sách một số ngôi trường top đầu mà bạn có thể tham khảo:

Tham khảo thêm bài viết:

• Thông tin về du học Trung Quốc ngành Phiên dịch

Trên đây là tất tần tật thông tin chi tiết về ngành phiên dịch tiếng Trung Quốc. Hy vọng, những kiến thức mà PREP chia sẻ hữu ích cho những bạn đang tìm hiểu về ngành nghề này nhé!