Ngữ pháp về động từ li hợp trong tiếng Trung 离合动词

 Động từ li hợp

I. Động từ li hợp là gì?

Động từ li hợp 离合动词 /líhé dòngcí/ được dùng để biểu đạt một khái niệm hoàn chỉnh cố định. Khi sử dụng trong câu, bạn có thể tách động từ tiếng Trung đó và thêm vào giữa thành phần khác. Ví dụ: 

• 离过婚 /lí guò hūn/: Đã ly hôn.
• 见过面 /jiànguò miàn/: Đã gặp qua.

II. Cách dùng động từ li hợp trong tiếng Trung

PREP hướng dẫn bạn cách dùng của các động từ li hợp thông dụng trong tiếng Trung. Hãy theo dõi và bổ sung kiến thức hữu ích nhé!

1. Phía trước không được mang tân ngữ

Bản thân động từ li hợp vốn đã mang kết cấu động tân nên không mang tân ngữ phía sau nó. Lúc này, xảy ra hai trường hợp sau:

2. Khi kết hợp với bổ ngữ thời lượng

Động từ li hợp khi kết hợp với bổ ngữ thời lượng trong tiếng Trung thì xảy ra hai trường hợp sau:

3. Khi kết hợp cùng bổ ngữ trình độ 得

4. Khi kết hợp với các trợ từ động thái 了、着、过

Các trợ từ động thái 了、着、过 thường đứng giữa hoặc sau động từ li hợp:

5. Hình thức lặp lại của động từ li hợp

Hình thức lặp lại của động từ li hợp thể hiện trạng thái của hành động: Thời gian ngắn, số lượng ít, mức độ nhẹ, xem nhẹ/tự dưng,... Công thức:

AAB

Ví dụ: 

• 帮帮忙 /bāng bāngmáng/: Giúp đỡ.
• 打打球 /dǎ dǎqiú/: Đá bóng.
• 见见面 /jiàn jiànmiàn/: Gặp mặt.
• 散散步 /sàn sànbù/: Đi bộ.
• 我每天常常上上网，聊聊天。/Wǒ měitiān chángcháng shàng shàngwǎng, liáo liáotiān./: Tôi mỗi ngày thường lên mạng, nói chuyện phiếm.
• 我们见见面吧。/Wǒmen jiàn jiànmiàn ba./: Chúng ta gặp gỡ chút đi.

6. Khi kết hợp với đại từ nghi vấn, bổ ngữ động lượng

Đại từ nghi vấn, bổ ngữ động lượng thường đặt giữa động từ li hợp chứ không đặt sau động từ li hợp. Ví dụ: 

• 你这星期加几次班了？/Nǐ zhè xīngqī jiā jǐ cì bānle?/: Cậu tuần này tăng ca mấy lần rồi?
• 现在12点了，你还睡什么觉？/Xiànzài 12 diǎnle, nǐ hái shuì shénme  jiào?/: Bây giờ là 12 giờ rồi, cậu còn ngủ gì nữa?

IV. Quy tắc sử dụng động từ li hợp

Để sử dụng các động từ li hợp trong tiếng Trung đúng cách, bạn cần ghi nhớ những quy tắc quan trọng như sau:

• Sau động từ li hợp không sử dụng từ chỉ mục đích. Ví dụ: 他跟马丽结婚。/Tā gēn Mǎlì jiéhūn./: Anh ấy kết hôn với Mary. ➜ 见面 là động từ li hợp, khi sử dụng với từ chỉ mục đích 玛丽 phải sử dụng giới từ 跟.
• Những từ chỉ thời gian như 了、着、过 sẽ được chen vào giữa động từ li hợp, thường dùng để kết nối trực tiếp với động từ. Ví dụ: 他们见了一面。/Tāmen jiànle yīmiàn./: Họ gặp nhau một lần rồi.

V. Một số động từ li hợp trong tiếng Trung thường dùng

睡觉 có phải động từ li hợp? 聊天 có phải động từ li hợp? Dưới đây là bảng 1 số động từ li hợp thường gặp trong tiếng Trung. Hãy tham khảo để nhanh chóng bổ sung vốn từ và xem những từ trên có phải là động từ li hợp không  nhé!

Nhìn vào bảng sau, bạn sẽ dễ dàng giải đáp được thắc mắc 表演 có phải là động từ li hợp, được sử dụng thông dụng trong giao tiếp và thi cử.

VI. Bài tập động từ li hợp trong tiếng Trung

Để giúp bạn nắm vững được kiến thức về động từ li hợp trong tiếng Trung, PREP đưa ra một số bài tập vận dụng. Hãy nhanh chóng luyện tập để nằm lòng ngữ pháp này nhé!

Đề bài: Chọn đáp án đúng:

1. 我昨天刚跟他 ___ ，他长胖了。(Wǒ zuótiān gāng gēn tā ___ , tā zhǎng pàng le.)
2.  
   1. 见面过 (jiànmiàn guò)
   2. 见过面 (jiàn guò miàn)
   3. 见见面 (jiàn jiànmiàn)
   4. 见面着 (jiànmiàn zhe)

2. 我正 ___ 呢，就听到外边有人在唱歌。(Wǒ zhèng ___ ne, jiù tīngdào wàibian yǒu rén zài chànggē.)

1.  
   1. 洗着澡 (xǐ zhe zǎo)
   2. 洗澡着 (xǐzǎo zhe)
   3. 洗澡过 (xǐzǎo guò)
   4. 洗澡了 (xǐzǎo le)

3. 我跟妹妹经常去游泳，上个月 ___ 。(Wǒ gēn mèimei jīngcháng qù yóuyǒng, shàng gè yuè ___ .)

1.  
   1. 游泳了两次 (yóuyǒng le liǎng cì)
   2. 游了两次泳 (yóu le liǎng cì yǒng)
   3. 游泳着两次 (yóuyǒng zhe liǎng cì)
   4. 两次游泳了 (liǎng cì yóuyǒng le)

4. 妹妹回英国以后，我们只 ___ 。(Mèimei huí Yīngguó yǐhòu, wǒmen zhǐ ___ .)

1.  
   1. 见过一次面 (jiàn guò yī cì miàn)
   2. 一次见过面 (yī cì jiàn guò miàn)
   3. 一次见面了 (jiànmiàn le)
   4. 见见面一次 (jiàn jiànmiàn yī cì)

5. 我们已经 ___ 了，但是现在还没有开完。(Wǒmen yǐjīng ___ le, dànshì xiànzài hái méiyǒu kāiwán.)

1.  
   1. 开会一小时 (kāihuì yī xiǎoshí)
   2. 开了一个小时 (kāi le yī ge xiǎoshí)
   3. 一小时开会 (yī xiǎoshí kāihuì)
   4. 开过会一小时 (kāi guò huì yī xiǎoshí)

Đáp án:

1.  
   1. B
   2. A
   3. B
   4. A
   5. B

Như vậy, PREP đã giải mã chi tiết về kiến thức động từ li hợp trong tiếng Trung. Hy vọng, bài viết chính là cuốn cẩm nang ngữ pháp hữu ích cho những bạn đang trong quá trình học và luyện thi HSK.