[PREP'S SHARING] Một số phương pháp tự luyện tập cách phát âm tiếng Anh trình độ cơ bản & trung cấp

Thực ra, kỹ năng phát âm (Pronunciation) được đánh giá dựa trên 7 tiêu chí: Individual Sounds (các âm đơn - gồm nguyên âm và phụ âm), Word Stress (nhấn trọng âm từ), Ending Sounds (âm cuối), Linking Sounds (nối âm), Intonation (ngữ điệu), Chunking (ngắt nghỉ trong câu), Sentence Stress (nhấn trọng âm câu). Vậy trong bài viết này, hãy cùng prepedu.com tìm hiểu về cách phát âm tiếng Anh chuẩn bạn nhé!

I. Tự luyện tập cách phát âm tiếng Anh - Trình độ cơ bản

1. Các lỗi điển hình trong cách phát âm tiếng Anh

1.1. Nhóm lỗi Individual sounds (các âm đơn lẻ)

Thứ nhất là nhóm lỗi liên quan tới Individual Sounds (các âm đơn lẻ trong cách phát âm tiếng Anh):

•  
  •  
    • Chắc các bạn ở trình độ cơ bản sẽ khó lòng biết được 2 từ Shot /ʃɒt/ và Short /ʃɔːt/ phát âm khác nhau như thế nào đúng không! Việc không thể nhận biết được sự khác nhau trong phát âm nguyên âm ngắn và nguyên âm dài khiến cho các cặp từ giống như 2 anh em Shot - Short này cứ lẫn lộn hết cả.
    • Và không chỉ nguyên âm đâu, phụ âm cũng là một thử thách lớn với các bạn ở trình độ này khi mọi người có xu hướng thay thế âm tiếng Anh bằng một âm khác có chút tương tự trong tiếng Việt. Ví dụ: Khi đọc từ major /ˈmeɪ.dʒər/, nhiều bạn lại phát âm lại âm tiết thứ 2 như chữ “dờ” thành mây-dờ.

1.2. Nhóm lỗi Word stress (nhấn trọng âm từ)

Nhóm lỗi thứ 2 trong cách phát âm tiếng Anh mà mọi người hay mắc phải liên quan đến Word stress (nhấn trọng âm từ). prepedu.com có bảng từ như sau:

Các bạn có thể thấy mỗi từ trong tiếng Việt của chúng ta chỉ có 1 âm (trừ các từ mượn) như: tốt/ xấu, quà, ngon,... và chính vì nó chỉ có 1 âm tiết nên chúng ta ko cần nhấn vào đâu cả. Trong khi từ vựng tiếng Anh tương ứng của những từ này thì sẽ có nhiều âm (good/bad (1 âm tiết), present (2 âm tiết), delicious(3 âm tiết)). Vậy nên việc không nhấn trọng âm từ hoặc nhấn sai trong tiếng Anh thì cũng sẽ khiến người nghe không hiểu mình đang nói gì.

Ví dụ chúng ta vừa có từ present danh từ là món quà/ quà tặng với trọng âm rơi vào âm thứ nhất, tuy nhiên nếu nhấn trọng âm vào âm thứ 2 là present thì từ này ngay lập tức sẽ biến thành động từ mang nghĩa là trình bày, thuyết trình đó: 

present /ˈprez.ənt/ (n): món quà / quà tặng ≠ present /prɪˈzent/ (v): trình bày

1.3. Nhóm lỗi Ending sounds (âm cuối)

Nhóm lỗi thứ 3 trong cách phát âm tiếng Anh đó chính là các bạn có thể liên tục bỏ phụ âm ở cuối từ khi phát âm. Cũng giống như lỗi về trọng âm, thì ở đây người học vẫn có xu hướng phát âm tiếng Anh “y như” tiếng Việt. Các bạn thử đọc cùng prepedu.com từ này nhé:

Các bạn có thể dễ dàng nhận ra rằng từ “uống” được đọc với 1 vần duy nhất và âm cuối “ng” không được đọc lên, không ai lại đọc thành “uống-ngờ” cả. Trong khi đó khi đọc từ “drink” /drɪŋk/ phải bật cả âm /k/ ở cuối thì mới đúng.

Vậy từ đây, chắc hẳn các bạn đã hiểu tại sao những người học tiếng Anh như chúng ta lại cảm thấy khó trong việc cải thiện cách phát âm tiếng Anh rồi đúng không? 

Đó chính là do sự ảnh hưởng rất lớn của của tiếng Việt trong nhận thức của mỗi người. Vậy nên, ta hãy LOẠI BỎ HOÀN TOÀN THÓI QUEN SUY LUẬN PHÁT ÂM TỪ TIẾNG MẸ ĐẺ SANG TIẾNG ANH ra khỏi quy trình cải thiện cách phát âm - ít nhất là ở giai đoạn cơ bản này nhé.

2. Tài liệu, phương pháp cải thiện phát âm trình độ cơ bản

Trên thực tế, không có một phương pháp nào giúp cải thiện phát âm mà có thể phù hợp cho tất cả mọi người. Cho nên ở đây prepedu.com chỉ xin chia sẻ một số phương pháp prepedu.com đã áp dụng và cảm thấy hiệu quả, các bạn có thể tham khảo và lựa chọn cho mình một cách học phù hợp nhất nhé.

Trước hết, các bạn hãy thử nhìn vào phát âm chuẩn của từ “apologize” được đưa ra bởi từ điển Cambridge như sau:

Như các bạn có thể thấy là kể cả Word stress - trọng âm, Ending sound - âm đuôi hay kể cả cách phát âm đơn lẻ của từng âm tiết thì cũng đều được thể hiện qua 1 hệ các ký tự khá loằng ngoằng mà ta gọi là International Phonetic Alphabet (IPA) - Bảng phiên âm quốc tế. Điều đó có nghĩa là để cải thiện toàn diện và chuẩn xác nhất 3 khía cạnh cơ bản trong phát âm, ta chỉ cần luyện tập thuần thục cách phát âm bảng IPA này là xong! 

2.1. Giai đoạn 1: Học về IPA

Chắc hẳn các bạn có thể tìm thấy rất nhiều tài liệu, video trên mạng dạy về bảng phiên âm IPA, các nguồn này đều rất đa dạng, tuy nhiên, prepedu.com muốn giới thiệu cho mọi người một nguồn học tin tưởng hơn cả đó là cuốn sách “English Pronunciation In Use for Elementary”. Đây là một cuốn sách:

•  
  • Hướng dẫn cách phát âm tiếng Anh chuẩn Anh-Anh toàn bộ các âm trong IPA và được xuất bản bởi Cambridge nên ta hoàn toàn yên tâm về độ chính xác.
  • Cuốn sách dành cho cấp độ “Elementary” (cơ bản) nên sẽ giúp các bạn giải quyết đúng và đủ các vấn đề gặp phải mà là đặc trưng của trình độ này (nguyên âm, âm đuôi, trọng âm từ).

Trên thực tế, vấn đề ở đây đó là nhiều âm trong tiếng Anh lại khá giống nhau, cho nên người học thường bị nhầm lẫn khi nghe và từ đó dẫn đến phát âm sai. Và đó cũng chính là lý do vì sao prepedu.com chia sẻ với các bạn về cuốn sách này. 

Thay vì hướng dẫn các âm đơn lẻ, mỗi bài trong sách lại được thiết kế dựa trên các âm gần giống nhau và dễ gây nhầm lẫn từ đó học sinh ở trình độ cơ bản sẽ có được “kháng thể” trước những lỗi phát âm bắt nguồn từ sự na ná này trong tiếng Anh.

Tuy nhiên, đâu phải ai cũng có đủ động lực để tự học và duy trì thói quen luyện tập phát âm đâu. Với những bạn khá “chây ì”, cần một người đồng hành, thì cách tốt nhất là tìm và học theo các khóa học dạy về phát âm uy tín, mọi người có thể tham khảo khóa “Phát âm cơ bản” của Prep.

Bởi vì ở đó, các bạn sẽ được hướng dẫn “tất tần tật” về IPA, nội dung khóa học được xây dựng cực kỳ đa dạng bởi các thầy cô đạt IELTS 8.0+ và đội ngũ học thuật vô cùng uy tín, đảm bảo chính xác về kiến thức, phong phú về cách tiếp cận, kèm theo bộ bài tập rất sát kiến thức để luyện tập cách phát âm tiếng Anh sâu.

Ngoài giờ học ra, các bạn có thể tham khảo 1 số kênh youtube học tiếng Anh để tăng thời gian cọ sát với ngôn ngữ như: Rachel English, Emma English,… với rất nhiều bài học hay và miễn phí, tuỳ theo giọng Anh Anh và Anh Mỹ.

2.2. Giai đoạn 2: Ứng dụng IPA vào việc phát âm từng từ

• Đầu tiên, mỗi khi gặp từ vựng mới chưa biết phát âm thì việc đầu tiên cần làm là tra từ điển, các bạn nên sử dụng các từ điển tiếng Anh uy tín như Cambridge hoặc Oxford.
• Sau đó thì hãy lắng nghe thật cẩn thận cách đọc từ đó bằng việc click vào hình cái loa bên cạnh nhé ➡ Bước này để đảm bảo phần phát âm ta sẽ luyện chính xác 100% theo các nguồn uy tín.

• Tiếp đến, dựa trên âm mình nghe được kết hợp với IPA, đọc lại từ 5 lần (hoặc hơn) ➡ Lưu ý: ở bước này, các bạn cần chú ý đến phần trọng âm + âm cuối của từ. Hay nói cách đơn giản là bạn chỉ cần bắt chước đọc lại cho đến khi cảm thấy quen là được. Dần dần khi đã quen với IPA và cách phiên âm của từ thì về sau, có khi các bạn chỉ cần nhìn phiên âm là có thể tự tin chinh phục được cách phát âm tiếng Anh chuẩn.

2.3. Giai đoạn 3: Feedback

Đến đây, có lẽ nhiều bạn đã biết cách làm thế nào để đọc từ rồi nhưng liệu bạn có tự tin rằng các âm được phát ra, cách phát âm tiếng Anh có chính xác 100% hay chưa? ➡ Vậy nên, để có thể làm chủ được việc phát âm chuẩn từng từ, bạn cần có feedback về những âm được nói.

•  
  • Sử dụng luôn ứng dụng Google Translate và thử "ra lệnh" tra từ bằng cách sử dụng voice. Nếu Google Translate có thể nghe và hiển thị ra được từ mà bạn nói thì tức là bạn cách phát âm tiếng Anh của bạn khá chuẩn rồi đó! Ưu điểm của cách này là miễn phí và có thể thực hành ở mọi lúc mọi nơi, nhưng một hạn chế là nếu sai thì bạn chỉ biết là mình đã sai thôi chứ không biết là sai ở đâu và nên sửa như nào.
  • Còn với các bạn đăng ký khóa học phát âm cơ bản của Prep thì hãy yên tâm rằng sẽ được tiếp xúc và thực hành các bài tập liên quan đến việc chấm chữa phát âm. Prep sử dụng công nghệ AI có độ chính xác đến 80% ➡ khi bạn thu âm từ vựng, AI sẽ phân tích rõ từ này có bao nhiêu âm tiết, bạn đang bị vấn đề tại âm nào, có phát âm thừa, sai ở đâu không ➡ khắc phục và cải thiện những âm chưa tốt, cách phát âm tiếng Anh của bạn chuẩn chỉnh hơn.

Xem ngay video về "Một số phương pháp tự luyện tập cách phát âm tiếng Anh ở trình độ cơ bản" cùng mentor Ánh Sao tại prepedu.com nhé:

II. Tự luyện tập cách phát âm tiếng Anh - Trình độ trung cấp

1. Các lỗi điển hình trong cách phát âm tiếng Anh

1.1. Liên quan đến nhóm ISE

Nhóm ISE bao gồm:

•  
  • Individual Sounds (các âm đơn - gồm nguyên âm và phụ âm)
  • Word Stress (nhấn trọng âm từ)
  • Ending Sounds (âm cuối)

Đây là những yếu tố quan trọng nhất mà khi còn thuộc trình độ cơ bản các bạn đã phải nắm vững rồi, tuy nhiên, nó không đồng nghĩa với việc là lên trình độ trung cấp thì sẽ không mắc lỗi nữa đâu nhé. Các bạn hãy nhìn vào 2 từ sau đây và đọc ra cách phát âm tiếng Anh của những từ này:

Chắc hẳn cách phát âm tiếng Anh 2 từ này của nhiều bạn vẫn sẽ đọc là copy (với âm /b/) và basic (với âm /z/) nhỉ, nghe thì có vẻ đúng và mọi người vẫn hiểu phải không? Tuy nhiên, thực tế hai từ này phải được phát âm chính xác thành copy /ˈkɑː.pi/ với âm /p/ và basic /ˈbeɪ.sɪk/ với âm /s/.

Đây là lỗi thường thấy ở những bạn đã học tiếng Anh được một thời gian rồi (ví dụ: các bạn học sinh, sinh viên hoặc vừa mới tốt nghiệp và đã học tiếng Anh nhiều năm trong trường), lỗi này nó đã thấm sâu vào trong nhận thức của người học và các bạn thường cảm thấy khó để thay đổi hoặc cải thiện.

1.2. Liên quan đến nhóm LICS

Nhóm LICS bao gồm:

•  
  • Linking Sounds (nối âm)
  • Intonation (ngữ điệu)
  • Chunking (ngắt nghỉ trong câu)
  • Sentence Stress (nhấn trọng âm câu)

Đây là 4 yếu tố nâng cao mà các bạn thuộc level này cần phải chạm tới mặc dù chưa hoàn hảo 100%. Các bạn ở trình độ trung cấp có thể gặp nhiều vấn đề hơn với:

•  
  • Trọng âm của câu (sentence stress) như: nhấn lung tung, không phân biệt được từ nào mang nội dung chính muốn truyền tải.
  • Nói quá nhanh hoặc quá chậm, hoặc phát ra nhiều âm thanh 'aahh' hoặc 'eerrrr' ở những chỗ không thích hợp (không có chunking). 
  • Bỏ sót một số âm đuôi đáng kể dẫn đến việc thiếu nối âm (linking sounds).
  • Khi nói không hiểu rõ việc lên hay xuống giọng sẽ phù hợp với những mục đích nói như nào (intonation) ➡ lên/ xuống giọng lung tung ➡ câu nói sẽ không được tự nhiên và gây khó chịu hoặc gây hiểu nhầm tới người nghe.

Xem ngay video về "Một số phương pháp tự luyện tập cách phát âm tiếng Anh ở trình độ trung cấp" cùng mentor Ánh Sao tại prepedu.com để hình dung rõ hơn về các lỗi phát âm tiếng Anh liên quan đến LICS nhé:

Trước hết các bạn hãy cùng lắng nghe một câu trả lời mẫu trong IELTS Speaking band 5-6 và xem người nói đang gặp phải những vấn đề gì:

•  
  • Q: Is it important to have a hobby?
  • A: uhmm....., yes, I think … everyone needs a hobby. Because … some hobbies …. such as swimming, dancing or running can help everyone get fit. Or … uhmm…. we need hobbies … to improve our minds … and challenge ourselves…. Ah… For example, I love …. playing card games, which are … uhmm…. tricky to learn ….  but lots of fun.

Qua ví dụ trên, chúng ta có thể dễ dàng nhận thấy thí sinh này đang gặp phải một số lỗi trong cách phát âm tiếng Anh như sau:

•  
  • Sentence stress (trọng âm câu): ở đây cách phát âm tiếng Anh của thí sinh này là nhấn trọng âm rơi vào những từ không mang nội dung trong câu như “such as”, “to”.
  • Chunking (ngắt nghỉ): chúng ta có thể thấy rằng câu trả lời bị ngắt nghỉ nhiều, có nhiều “uhm”, “ah” và đó là lý do khiến câu nói trở nên dài lê thê và người nghe khó tập trung.
  • Linking sounds (nối âm): bạn thí sinh này thường xuyên bỏ âm đuôi nên dẫn đến việc thiếu nối âm như “needs a hobby ➡ needs a hobby”, “such as ➡ such as”, “for example ➡ for example”, “lots of fun ➡ lots of fun.
  • Intonation (ngữ điệu): thí sinh chưa sử dụng đúng ngữ điệu khi lên giọng hết ở những cụm từ liệt kê “swimming, dancing or running” khiến cho người nghe cảm thấy “chơi vơi”.

➡ Lý do chính dẫn đến những lỗi trong cách phát âm tiếng Anh này đó là: Người học đã có thời gian dài tiếp cận với nguồn tiếng Anh không chuẩn nên đã in sâu những lỗi sai và trở thành thói quen khó bỏ, đến khi cần luyện đúng lại cảm thấy không quen hoặc thậm chí là buồn cười.

2. Tài liệu, phương pháp cải thiện phát âm trình độ trung cấp

Đối với trình độ trung cấp thì nguồn tài liệu tiếng Anh chuẩn sẽ là yếu tố đầu tiên và tiên quyết cho tất cả các bước luyện tập tiếp theo. Vậy thế nào được coi là tài liệu chuẩn để luyện cách phát âm tiếng Anh? Sau đây, prepedu.com xin chia sẻ một nguồn học uy tín và các bước áp dụng hiệu quả. Tham khảo và lựa chọn cho mình một cách học phù hợp nhất bạn nhé.

2.1. Cải thiện ISE với cấp độ câu

Sau đây là 6 bước cải thiện ISE với cấp độ câu. Tham khảo nội dung chi tiết dưới đây Preppies nhé:

Bước 1: Tra từ: Với phát âm của những từ vựng chưa biết hoặc đã biết nhưng không chắc chắn 100% thì hãy ngay lập tức tra từ điển Cambridge/ Oxford. Hoặc các bạn có thể ôn luyện để cải thiện cách phát âm tiếng Anh theo cuốn sách “Pronunciation In Use for Intermediate”.

•  
  • Cuốn sách được xuất bản bởi Cambridge ➡ hoàn toàn yên tâm về độ chính xác.
  • Áp dụng 1 phương pháp giúp bộ não của mình nhận diện được sự khác biệt giữa những âm na ná giống nhau, đó là việc nghe 2 âm hoặc 2 từ giống nhau đó gần như là cùng 1 lúc ➡ ưu điểm của cuốn sách “Pronunciation in Use”.

Bước 2: Phát âm thật to từ vừa tra cứu 3 lần (hoặc hơn) ➡ Để đảm bảo rằng mình sẽ đọc từ đó lên chứ không chỉ lẩm nhẩm trong đầu.

Bước 3: Ghi âm cách đọc từ 3 lần ➡ Sau đó nghe lại để xem có vấn đề ở đâu không.

Bước 4: Đặt 2-3 câu sử dụng từ vừa học (có thể dựa vào câu hỏi IELTS Speaking để trả lời) ➡ Bước này để chắc chắn rằng ta có thể phát âm nó chính xác khi nói câu, bởi vì nhiều bạn nói từ đơn rất đúng nhưng khi đặt vào câu thì lại sai.

Bước 5: Nhắc lại mỗi câu 3 lần (hoặc hơn) ➡ Tạo thói quen nói chính xác cách phát âm tiếng Anh chuẩn từng từ.

Bước 6: Ghi âm cách nói những câu này và nhớ nghe lại để soát lỗi.

2.2. Cải thiện LICS

Trên thực tế, không có một quy tắc cố định nào về 4 yếu tố phát âm nâng cao như khi nói phải nhấn vào từ nào, ngắt ở đâu hoặc lên xuống giọng như thế nào mới đúng,.... bởi vì nó phụ thuộc hoàn toàn vào mục đích giao tiếp của mỗi người. Tham khảo bảng:

Với những bạn muốn tự học cải thiện nhóm LICS, prepedu.com xin chia sẻ một số bước luyện tập để cải thiện phát âm tiếng Anh như sau:

•  
  • Bước 1: Chuẩn bị tài liệu có tính bản xứ và script như: English Pronunciation In Use for Intermediate, Ted talk, Big Think…. ➡ đây sẽ là các nguồn uy tín mà các bạn có thể tiếp cận để tránh mắc lỗi như mình đã đề cập ở phần trước.
  • Bước 2: Chọn một đoạn (4-5 câu hoặc hơn), gạch chân dự đoán linking sounds và ending sounds, khoanh tròn vào trọng âm câu, vẽ mũi tên thể hiện intonation, đồng thời gạch chéo để dự đoán các chunks trong câu.
  • Bước 3: Nghe năm lần để xác định các yếu tố liên quan đến LICS mà mình vừa dự đoán.
  • Bước 4: Bật từng câu và tập đọc theo (3-4 lần) với đầy đủ linking sounds, stress, intonation và chunking.
  • Bước 5: Đọc lại cả đoạn và ghi âm.

Trên đây là các bước luyện tập để cải thiện cách phát âm tiếng Anh nhóm LICS. Tuy nhiên, không phải ai cũng có đủ động lực để tự học và duy trì thói quen luyện tập phát âm đâu. Với những bạn như vậy, thì cách tốt nhất là tìm và học theo các khóa học dạy về phát âm uy tín, mọi người có thể tham khảo khóa “Phát âm trung cấp” tại Prep. Với khóa học này, học viên sẽ được học các quy tắc xoay quanh LICS, cách để cải thiện chúng cũng như sẽ có các phần luyện tập giúp bạn có thể ứng dụng lý thuyết vào thực hành ngay lập tức. 

Nhưng, prepedu.com xin nhấn mạnh lại một lần nữa: đây cũng chỉ là những quy tắc tiêu chuẩn, dành cho đa phần trường hợp, tuy nhiên thực tế còn phụ thuộc vào mục tiêu giao tiếp, ý định muốn truyền tải của người nói nữa đó.

Vậy là prepedu.com vừa chia sẻ cho các bạn một số bước để luyện cách phát âm tiếng Anh chuẩn mà bạn có thể dễ dàng áp dụng. Hy vọng rằng Preppies sẽ tiếp thu được một vài kiến thức hữu ích thông qua bài viết này. Cuối cùng, chúc mọi người có thật nhiều thời gian vui vẻ và học tập thật hiệu quả cùng Prep nhé!!!