Tết Nguyên Tiêu tiếng Trung là gì? Từ vựng và Mẫu câu thông dụng

Tết Nguyên Tiêu là một trong những ngày lễ quan trọng trong văn hóa tín ngưỡng của người dân Việt Nam, Trung Quốc và một số nước châu Á. Vậy Tết Nguyên Tiêu tiếng Trung là gì? Nguồn gốc và ý nghĩa như thế nào? Theo dõi bài viết dưới đây để được PREP phân tích và giải thích chi tiết nhé!

I. Tết Nguyên Tiêu tiếng Trung là gì?

1. Tên gọi

Tết Nguyên Tiêu tiếng Trung là 元宵节, phiên âm /Yuánxiāo jié/, hay còn có tên gọi là Rằm Tháng Giêng, lễ hội Trăng Rằm. Đây là một ngày lễ phổ biến ở Việt Nam và Trung Quốc diễn ra vào giữa đêm 14 (đêm trước rằm) đến hết ngày 15 tháng 01 (âm lịch).

Tết Nguyên Tiêu còn được biết đến với nhiều tên gọi khác như hội hoa đăng, lễ hội đèn hoa. Tại Việt Nam, Tết Nguyên Tiêu được gọi là lễ Thượng Nguyên (lấy theo tục xưa của Đạo giáo.

Theo quan niệm của người xưa, Tết Nguyên Tiêu chính là thời gian đánh dấu sự kết thúc của Tết Nguyên Đán. Vào lúc này, mọi người sẽ ra ngoài ngắm trăng, thả đèn và tận hưởng hết thời gian mừng năm mới cuối cùng bên gia đình và bạn bè. Sau thời gian này những điều cần kiêng kỵ trong năm mới sẽ không còn hiệu lực và tất cả những đồ trang trí trong nhà đều được gỡ bỏ.

2. Nguồn gốc

Có thể bạn chưa biết, trước đây ở Trung Quốc, Tết Nguyên Tiêu được gọi là Tết Trạng Nguyên. Lý do là vào dịp này, nhà vua thường thiết tiệc đãi các trạng nguyên. Vua mời họ vào vườn Thượng Uyển để thưởng hoa, ngắm cảnh và làm thơ. Có thể lý giải, “Nguyên” chính là Trạng nguyên, “Tiêu” là đêm. Tết Nguyên Tiêu là đêm hội trạng nguyên.

Bàn về nguồn gốc của Tết Nguyên Tiêu tiếng Trung thì có rất nhiều câu chuyện liên quan, nhưng nổi bật là hai nguồn gốc sau:

Câu chuyện 1: Ngày xưa, có một con thiên nga từ trên trời bay xuống đã bị một thợ săn bắn chết. Khi biết chuyện, Ngọc Hoàng đã rất tức giận nên sai Thiên Tướng đúng ngày 15 tháng 1 xuống đốt bụi trần gian. Tuy nhiên, một vài vị thần thiên trên thiên đình đã không đồng tình với quyết định đó của Ngọc Hoàng nên liều mình xuống trần để hiến kế cho chúng sinh. Bởi thế, vào ngày đó, nhà nhà treo đèn lồng và bắn pháo hoa để Ngọc Hoàng tưởng rằng trần gian đã bị đốt. Nhờ đó, loài người mới có thể thoát khỏi cảnh diệt vong.
Câu chuyện 2: Vào thời vua Hán Vũ Đế, một cung nữ có tên là Nguyên Tiêu bị cấm về thăm cha mẹ vào đúng ngày 15 tháng 1. Vì thế, nàng đã có ý định nhảy xuống giếng tự vẫn. Vì cảm động trước tấm lòng hiếu thảo của nàng, Đông Phương Sốc đã nghĩ kế để giúp cô. Ông tâu với nhà vua rằng, ngày 16 tháng 1, Thiên Đình sẽ sai Hỏa thần xuống thiêu trụi Kinh thành. Để tránh tai họa đó, mọi người phải treo đèn lồng trước cửa nhà mình và ngoài đường vào đúng ngày 15. Hán Vũ Đế làm theo, vào đúng ngày 15 tháng Giêng, nhà nhà treo đèn lồng. Nhân lúc mọi người đang mải ngắm đèn, Nguyên Tiêu đã trốn về thăm cha mẹ.

3. Ý nghĩa

Tết Nguyên Tiêu mang ý nghĩa của sự đoàn viên. Đây là dịp để các thành viên trong gia đình quây quần ăn cơm và trò chuyện với nhau. Ở Việt Nam, đây cũng là dịp quan trọng để người dân làm lễ cúng gia tiên, lên chùa cầu năm mới bình an.

4. Phong tục, hoạt động

Vào mỗi dịp Tết Nguyên Tiêu, ở Trung Quốc sẽ tổ chức rất nhiều hoạt động truyền thống như thả hoa đăng, múa lân, múa rồng, lên chùa cầu bình an, ngâm thơ, giải câu đố trên đèn lồng,...

Các hoạt động Tết Nguyên Tiêu tiếng Trung

Lễ hội Đèn Lồng từ thời xa xưa đã được xem là dịp để các cặp “nam thanh nữ tú” độc thân gặp gỡ nhau. Vào thời phong kiến, những cô gái trẻ sẽ không được tự do dạo chơi bên ngoài. Do đó, lễ hội chính là dịp để họ có thể ra ngoài gặp gỡ nhau.

Còn ở Việt Nam, vào dịp Rằm Tháng Giêng, các gia đình sẽ làm cỗ cúng gia tiên, đi tạo mộ và quây quần bên nhau.

5. Các món ăn

Vào dịp Tết Nguyên Tiêu, những món ăn phổ biến thường xuất hiện trong mâm cơm, bữa ăn của người Trung Quốc như:

Bánh trôi nước (汤圆): Với ý nghĩa mong muốn một năm mới hạnh phúc, vạn sự như ý.
Rau xà lách (生菜): 生菜 gần âm với 生财 với mong muốn năm mới nhiều tài lộc.
Há cảo (饺子): Người Hà Nam (Trung Quốc) tâm niệm “15 dẹt, 16 tròn”, bởi vậy Tết Nguyên Tiêu nên ăn há cảo.
Bánh táo đỏ (棗糕): Ăn bánh táo đỏ với mong muốn mọi việc như ý cát tường.
Màn thầu, bánh yến mạch: Vì nguyên liệu làm bánh màn thầu là bột nở, bánh yến mạch có dạng hình tròn nên hai loại bánh này mang ý nghĩa là “con cháu đầy đàn đại đoàn viên”.
Mì: Vùng Giang Bắc (Trung Quốc) có câu “Thắp đèn Nguyên Tiêu ăn mì, khi ăn xong cầu mong cả năng sáng lạng”. Ý nghĩa sâu xa của câu nói này là mong muốn an lành, tốt đẹp.

II. Từ vựng chủ đề Tết Nguyên Tiêu tiếng Trung

Dưới đây là một số từ vựng chủ đề Tết Nguyên Tiêu tiếng Trung thông dụng mà PREP đã hệ thống lại. Lưu ngay về để nâng cao vốn từ của mình ngay nhé!

STT	Từ vựng chủ đề Tết Nguyên Tiêu tiếng Trung	Phiên âm	Nghĩa
1	元宵节	Yuánxiāo jié	Tết Nguyên Tiêu
2	上元节	Shàng Yuán jié	Tết Thượng Nguyên
3	灯节	Dēngjié	Lễ hội lồng đèn
4	灯会	dēng huì	Hội đèn hoa Đăng
5	赏花灯	shǎng huādēng	Thưởng thức Hoa Đăng
6	花灯	huādēng	Hoa Đăng
7	灯笼	dēnglóng	Đèn lồng
8	孔明灯	Kǒngmíng dēng	Đèn Khổng Minh
9	汤圆	Tāngyuán	Bánh trôi nước
10	生菜	shēngcài	Rau xà lách
11	饺子	jiǎozi	Há cảo
12	棗糕	zǎo gāo	Bánh táo đỏ
13	猜灯谜	Cāi dēngmí	Đoán câu đố trên đèn lồng
14	对对联	duì duìlián	Đối câu đối
15	舞狮	wǔ shī	Múa sư tử
16	舞龙	wǔ lóng	Múa rồng
17	巡游	xúnyóu	Diễu hành/ tuần hành
18	保佑	bǎoyòu	Phù hộ
19	祈福	qífú	Cầu phúc
20	团圆	tuányuán	Đoàn viên
21	上香	shàng xiāng	Thắp hương/ thắp nhang

III. Lời chúc Tết Nguyên Tiêu tiếng Trung

Dưới đây là một số câu chúc Tết Nguyên Tiêu tiếng Trung ý nghĩa mà PREP muốn bật mí đến bạn. Hãy tham khảo ngay nhé!

STT	Lời chúc Tết Nguyên Tiêu tiếng Trung	Phiên âm	Nghĩa
1	元宵到，送你一个灯笼，丝丝的牵挂是灯线，绵绵的思念是灯罩，深深的祝福是灯炮，愿它带给你圆圆的梦想，圆圆的期望，元宵快乐!	Yuánxiāo dào, sòng nǐ yí ge dēnglóng, sī sī de qiānguà shì dēng xiàn, miánmián de sīniàn shì dēngzhào, shēn shēn de zhùfú shì dēng pào, yuàn tā dài gěi nǐ yuán yuán de mèngxiǎng, yuán yuán de qīwàng, yuánxiāo kuàilè!	Đến Tết Nguyên Tiêu, tặng bạn một chiếc đèn lồng, sợi dây liên kết là ánh đèn, nỗi nhớ thương là chao đèn, lời chúc sâu sắc là bóng đèn. Mong rằng nó mang đến cho bạn những giấc mơ tròn đầy, những kỳ vọng trọn vẹn. Chúc bạn Tết Nguyên Tiêu vui vẻ!
2	元宵到，祝福短信到，愿你一年都不会删掉;祝福电话到，愿你四季都不会挂掉;祝福的欢语到，愿你一生都不会忘掉;祝福心意到，愿你一世都不会抹掉。	Yuánxiāo dào, zhùfú duǎnxìn dào, yuàn nǐ yì nián dōu bú huì shān diào; zhùfú diànhuà dào, yuàn nǐ sìjì dōu bú huì guà diào; zhùfú de huān yǔ dào, yuàn nǐ yìshēng dōu bú huì wàngdiào; zhùfú xīnyì dào, yuàn nǐ yíshì dōu bú huì mǒ diào.	Tết Nguyên Tiêu đã đến, tin nhắn chúc phúc cũng đến, mong rằng bạn sẽ không xóa bỏ trong suốt cả năm; cuộc gọi chúc phúc đến, mong rằng bạn sẽ không cúp máy trong suốt bốn mùa; lời chúc vui vẻ đến, mong rằng bạn sẽ không quên suốt cả đời; lời chúc từ tận đáy lòng đến, mong rằng bạn sẽ không bao giờ bỏ qua.
3	喜庆元宵佳节，我祝你：日圆，月圆，圆圆如意。官源财源，源源不断。人缘福缘，缘缘于手。情愿心愿，愿愿成真!元宵节快乐!	Xǐqìng Yuánxiāo jiājié, wǒ zhù nǐ: Rì yuán, yuè yuán, yuányuán rúyì. Guān yuán cáiyuán, yuán yuán bùduàn. Rényuán fú yuán, yuán yuán yú shǒu. Qíngyuàn xīnyuàn, yuàn yuàn chéng zhēn! Yuánxiāo jié kuàilè!	Tết Nguyên Tiêu vui vẻ, tôi chúc bạn: Ngày ngày viên mãn, tháng tháng viên mãn, mọi việc đều như ý muốn. Công danh tài lộc dồi dào. Nhân duyên tốt đẹp, phúc lộc đủ đầy. Mong rằng những ước nguyện và hy vọng đều trở thành hiện thực! Chúc bạn Tết Nguyên Tiêu vui vẻ!
4	元宵节来临，送你一盏美丽的彩灯，祝愿你的生活五彩缤纷;送你一碗甜甜的汤圆，祝愿你的爱情甜蜜美满;送你一声真挚的祝福，祝愿你的日子开心快乐。	Yuánxiāo jié láilín, sòng nǐ yì zhǎn měilì de cǎi dēng, zhùyuàn nǐ de shēnghuó wǔcǎibīnfēn; sòng nǐ yī ì wǎn tián tián de tāngyuán, zhùyuàn nǐ de àiqíng tiánmì měimǎn; sòng nǐ yìshēng zhēnzhì de zhùfú, zhùyuàn nǐ de rìzi kāixīn kuàilè.	Tết Nguyên Tiêu sắp đến gần, tặng bạn một chiếc đèn lồng đẹp, chúc cuộc sống của bạn luôn đầy sắc màu; tặng bạn một bát bánh trôi ngọt ngào, chúc tình yêu của bạn ngọt ngào và viên mãn; tặng bạn một lời chúc chân thành, chúc mỗi ngày của bạn luôn vui vẻ và hạnh phúc.
5	你不是饺子却有陷儿。你不是馄沌却也有汤。你不是糖果却也很甜。我已经迫不及待了!来吧，我的汤圆!来吧，我亲爱的元宵节!	Nǐ bú shì jiǎozi què yǒu xiànr. Nǐ bú shì hún dùn què yě yǒu tāng. Nǐ bú shì tángguǒ què yě hěn tián. Wǒ yǐjīng pòbùjídài le! Lái ba wǒ de tāngyuán! Lái ba wǒ qīn'ài de Yuánxiāo jié!	Bạn không phải là bánh chẻo nhưng cũng có nhân, bạn không phải hoành thánh nhưng cũng có súp. Bạn không phải là kẹo nhưng vẫn rất ngọt. Tôi đang rất háo hức chờ đợi. Đến đi, những chiếc bánh trôi của tôi. Đến đi, Tết Nguyên Tiêu thân yêu của tôi.
6	春天已经悄悄来到我们身边，元宵佳节，春风熏陶着沉醉的夜晚，我用心叠一只纸鹤，装上我满满的祝愿，飞翔在天边，飘落你身前，祝你元宵节愉快。	Chūntiān yǐjīng qiāoqiāo lái dào wǒmen shēnbiān, Yuánxiāo jiājié, chūnfēng xūntáo zhe chénzuì de yèwǎn, wǒ yòngxīn dié yì zhǐ zhǐ hè, zhuāng shàng wǒ mǎn mǎn de zhùyuàn, fēixiáng zài tiānbiān, piāoluò nǐ shēn qián, zhù nǐ yuánxiāo jié yúkuài.	Mùa xuân đã lặng lẽ đến bên chúng ta. Trong dịp Tết Nguyên Tiêu, gió xuân làm dịu đêm đắm say. Tôi dành trọn tấm lòng để gấp con hạc giấy, chứa đầy những lời chúc phúc của tôi, bay lên bầu trời và rơi đến trước mặt bạn. Chúc bạn Tết Nguyên Tiêu vui vẻ.
7	带着诚挚的祝福，祝福你元宵佳节好事如正月十五的月儿一样圆，好运如汤圆一样圆又圆，好日子如彩灯一样五彩缤纷，祝你元宵节快乐。	Dàizhe chéngzhì de zhùfú, zhùfú nǐ yuánxiāo jiājié hǎoshì rú zhēngyuè shíwǔ de yuè er yíyàng yuán, hǎo yùn rú tāngyuán yīyàng yuán yòu yuán, hǎo rìzi rú cǎi dēng yíyàng wǔcǎibīnfēn, zhù nǐ yuánxiāo jié kuàilè.	Mang theo những lời chúc chân thành, chúc bạn trong dịp Tết Nguyên Tiêu, mọi điều tốt đẹp đều tròn đầy như mặt trăng rằm tháng Giêng, may mắn cũng tròn đầy như bánh trôi nước, và cuộc sống cũng rực rỡ như những chiếc đèn lồng đầy đủ sắc màu. Chúc bạn Tết Nguyên Tiêu vui vẻ!
8	正月十五是元宵，佳节送来喜气多多，愿你合家欢乐团圆多多，爱情甜蜜美满多多，事业腾飞发财多多，生活幸福快乐多多，吉祥如意好事多多!元宵节快乐!	Zhēngyuè shíwǔ shì yuánxiāo, jiājié sòng lái xǐqì duōduō, yuàn nǐ héjiāhuān yuè tuányuán duōduō, àiqíng tiánmì měimǎn duōduō, shìyè téngfēi fācái duōduō, shēnghuó xìngfú kuàilè duōduō, jíxiáng rúyì hǎoshì duōduō! Yuánxiāo jié kuàilè!	Ngày 15 tháng Giêng là Tết Nguyên Tiêu, dịp lễ mang đến nhiều niềm vui. Mong rằng bạn và gia đình sẽ có nhiều niềm vui và đoàn viên, tình yêu ngọt ngào và viên mãn, sự nghiệp thăng tiến và phát đạt, cuộc sống hạnh phúc và vui vẻ, và những điều tốt lành sẽ luôn nhiều. Chúc bạn Tết Nguyên Tiêu vui vẻ!
9	满满的月儿圆圆的脸，闪闪的烟花美美的灯，甜甜的汤圆密密的你，短短的信息深深的情，满满的祝福默默的我，愿你有棒棒的身体乐乐的笑!元宵快乐!	Mǎn mǎn de yuèr yuán yuán de liǎn, shǎnshǎn de yānhuā měiměi de dēng, tián tián de tāngyuán mì mi de nǐ, duǎn duǎn de xìnxī shēn shēn de qíng, mǎn mǎn de zhùfú mòmò de wǒ, yuàn nǐ yǒu bàng bàng de shēntǐ lè lè de xiào! Yuánxiāo kuàilè!	Mặt trăng tròn đầy, ánh sáng lấp lánh của pháo bông và đèn lồng đẹp đẽ, bánh trôi ngọt ngào, và bạn thì luôn gần gũi. Tin nhắn ngắn gọn nhưng chứa đựng tình cảm sâu sắc, lời chúc phúc từ tôi. Mong rằng bạn có một sức khỏe tốt và nụ cười luôn hé trên môi! Chúc bạn Tết Nguyên Tiêu vui vẻ!
10	圆圆的月亮，相聚的情;圆圆的花灯，欢乐的情;圆圆的汤圆，温暖的情;团圆的心愿，岁岁的情。祝元宵节合家欢乐，吉祥如意。	Yuán yuán de yuèliàng, xiāngjù de qíng; yuán yuán de huādēng, huānlè de qíng; yuán yuán de tāngyuán, wēnnuǎn de qíng; tuányuán de xīnyuàn, suì suì de qíng. Zhù yuánxiāo jié héjiāhuān lè, jíxiáng rúyì.	Mặt trăng tròn đầy, tình cảm sum họp; những chiếc đèn lồng tròn trịa, niềm vui hân hoan; bánh trôi nước tròn đầy, tình cảm ấm áp; mong ước đoàn viên, cả năm trọn vẹn nghĩa tình. Chúc bạn và gia đình Tết Nguyên Tiêu vui vẻ, may mắn và mọi điều như ý.
11	短信轻吟舞蹁跹，无限问候暖心田，缕缕莲香沁心脾，温馨祝愿满心间，正月十五月正圆，廊桥美梦一线牵。在这个月圆之夜，送去我美好的心愿!	Duǎnxìn qīng yín wǔ piánxiān, wúxiàn wènhòu nuǎn xīntián, lǚlǚ lián xiāng qìn xīn pí, wēnxīn zhùyuàn mǎnxīn jiān, zhēngyuè shíwǔ yuè zhèng yuán, láng qiáo měimèng yīxiàn qiān. Zài zhège yuè yuán zhī yè, sòng qù wǒ měihǎo de xīnyuàn!	Tin nhắn nhẹ nhàng vờn bay, gửi đến bạn vô vàn lời hỏi thăm ấm áp; hương sen nhẹ nhàng thấm vào lòng, những lời chúc ấm áp đầy ắp trong trái tim. Ngày Rằm tháng Giêng, mặt trăng tròn đầy như những giấc mơ đẹp nối liền qua cầu. Trong đêm trăng tròn này, xin gửi đến bạn những lời chúc tốt đẹp nhất!
12	今天是元宵节，你当馅我当面，我们一起做一个大元宵;你做纸我做烛，我们一起做一个大灯笼。元宵佳节祝福你，愿健康快乐长伴你，好运和你不分离，财神永远跟随你!	Jīntiān shì yuánxiāo jié, nǐ dāng xiàn wǒ dāngmiàn, wǒmen yīqǐ zuò yīgè dà yuánxiāo; nǐ zuò zhǐ wǒ zuò zhú, wǒmen yīqǐ zuò yí ge dà dēnglóng. Yuánxiāo jiājié zhùfú nǐ, yuàn jiànkāng kuàilè zhǎng bàn nǐ, hǎo yùn hé nǐ bù fēnlí, cáishén yǒngyuǎn gēnsuí nǐ!	Hôm nay là Tết Nguyên Tiêu, bạn là nhân, tôi là vỏ, chúng ta cùng làm một chiếc bánh trôi nước lớn; bạn làm giấy, tôi làm nến, chúng ta cùng làm một chiếc đèn lồng lớn. Trong dịp Tết Nguyên Tiêu, chúc bạn sức khỏe và niềm vui luôn bên bạn, may mắn không rời xa bạn, và tài lộc luôn theo bạn!

IV. Điểm khác biệt giữa Tết Nguyên Tiêu Trung Quốc và Việt Nam

Tết Nguyên Tiêu của người Việt Nam có nhiều điểm khác biệt so với người Trung Quốc. Vậy đó là khác biệt gì? Sau đây, PREP sẽ bật mí thêm giúp bạn nhé!

1. Tết Nguyên Tiêu của người Việt

Người Việt Nam có câu: “Cúng quanh năm không bằng rằm tháng Giêng”. Điều này chứng tỏ Tết Nguyên Tiêu có ý nghĩa cực kỳ quan trọng trong văn hóa tín ngưỡng của người Việt. Vào ngày này, người dân thường làm cỗ cúng gia tiên, đi lễ chùa, lễ Phật cầu bình an. Các gia đình thường bày mâm cúng ngoài trời để cảm ơn trời đất, Thánh Phật, Thần tiên và các vị anh hùng dân tộc.

2. Mâm cúng Tết Nguyên Tiêu của người Việt

Trên mâm cúng gia tiên Tết Nguyên Tiêu của người Việt Nam nhất định không thể thiếu những món ăn truyền thống sau:

Xôi gấc: Đây là món ăn không thể thiếu trong các mâm cỗ ngày Tết, ngày Rằm. Xôi gấc có màu đỏ giúp cho mâm cỗ ngày Rằm Tháng Giêng thêm đẹp mắt. Món ăn này còn tượng trưng cho sự may mắn, phúc lộc tròn đầy.
Bánh Chưng: Đây là món ăn nhất định không thể thiếu trong mâm cúng Rằm Tháng Giêng. Bánh Chưng tượng trưng cho trời, như một lời chúc mọi sự đều được vuông tròn trong năm mới.
Bánh trôi: Hay còn gọi là Chè trôi nước. Theo quan niệm của người Việt, việc cúng bánh trôi nước cũng là mong muốn quanh năm sẽ luôn thuận lợi, thông suốt.
Gà luộc ngậm hoa: Trong 12 con giáp, gà là biểu tượng cho sự mạnh mẽ và cương trực. Còn trong văn học, con gà lại là loài vật sở hữu những đức tính lớn như: Văn, Võ, Dũng, Nhân và Tín. Do đó, gà luộc là món ăn không thể thiếu trong mâm cỗ thờ cúng gia tiên của người Việt.
Chân giò bó luộc: Trong phong tục truyền thống của người Việt, chân giò lợn là món ăn phổ biến trên mâm cúng. Gia chủ cúng chân giò lợn thay cho mong muốn năm mới đầy đủ, sung túc hơn.
Dưa món: Trong mâm cỗ mặn truyền thống bắt buộc phải có đầy đủ các vị, trong đó không thể không nhắc đến vị chua của món dưa món đậm đà hương vị đầu năm.

Như vậy, PREP đã giải thích chi tiết Tết Nguyên Tiêu tiếng Trung là gì cũng như bật mí nhiều từ vựng và mẫu câu hay. Mong rằng, những kiến thức chia sẻ trên hữu ích cho những bạn đang trong quá trình học tiếng Trung.

Thạc sỹ Tú Phạm

Founder/CEO at Prep

Nhà sáng lập Nền tảng luyện thi thông minh Prep. Với hơn 10 năm kinh nghiệm trong giảng dạy và luyện thi, Thầy Tú đã giúp hàng ngàn học viên đạt điểm cao trong kỳ thi IELTS. Bên cạnh đó, Thầy Tú Phạm cũng là chuyên gia tham vấn trong các chương trình của Hội Đồng Anh và là diễn giả tại nhiều sự kiện, chương trình và hội thảo hàng đầu về giáo dục.

Xem thêm