Quy tắc bút thuận là gì? 7 mẹo ghi nhớ quy tắc bút thuận tiếng Trung

 Quy tắc bút thuận chữ Hán

I. Tổng quan về quy tắc bút thuận tiếng Trung

Khi mới bắt đầu học viết chữ Hán thì bạn sẽ được tiếp xúc với quy tắc bút thuận. Vậy quy tắc bút thuận trong tiếng Trung là gì?

1. Bút thuận là gì?

Bút thuận (筆順) là thứ tự các nét trước sau khi viết một chữ Hán hoặc hệ thống chữ viết khác phái sinh từ chữ Hán. Bút thuận có sự ảnh hưởng nhất định đến tốc độ viết và chất lượng tự hình (hình dáng chữ Hán).

Quy tắc bút thuận truyền thống và quy tắc bút thuận ở một số khu vực sẽ có sự khác nhau. Tuy nhiên, quy chuẩn về bút thuận ở Trung Quốc đại lục lấy từ bộ Hán ngữ hiện đại thông dụng tự bút thuận quy cách do Ủy ban công tác ngôn ngữ văn tự quốc gia Trung Quốc ban hành làm quy chuẩn.

Hán tự được sử dụng dưới nhiều dạng thức khác nhau trong các văn bản tiếng Trung, tiếng Nhật, tiếng Triều Tiên và tiếng Việt trước đây. Phương pháp bút thuận cũng được gắn liền với các loại chữ tượng hình khác như chữ hình nêm.

2. Lịch sử quy tắc bút thuận

Quy tắc bút thuận chữ Hán truyền thống được sử dụng phổ biến từ thời cổ đại. Quy tắc này được hình thành qua các thời kỳ cùng với các thể chữ và chịu ảnh hưởng sâu sắc từ thư pháp.

Thư pháp chữ Hán chia là 5 thể cơ bản là Triện, Lệ, Khải, Hành và Thảo. Kiến thức mà bài viết đề cập là quy tắc bút thuận của Khải thư.

Khải thư chính là một thể chữ nghiêm cận, đoạn chính thường thấy ở các tài liệu sách báo. Nếu như ở thể chữ khác thì quy tắc bút thuận cũng sẽ khác. Đặc biệt, trong thảo thư có tính liên kết đường nét cao nên việc vận dụng bút thế khác với những thể chữ khác.

3. Mục đích của quy tắc bút thuận

Nhìn chung, quy tắc nét bút thuận chỉ mang tính chất tương đối và mục đích của quy tắc này là giúp viết chữ Hán thuận tay, các nét liền mạch, nét trước hướng tới nét tiếp theo, tay thuận thế bút mà viết nét tiếp theo. Dễ dàng nhận thấy điều này ở thể chữ hành thư và thảo. Lúc này, các nét chữ Hán lộ rõ đầu mối hướng đến nhau, chông nhau hoặc nối với nhau.

Trong thư pháp, cùng một chữ viết thì việc vận dụng “bút thế” khác nhau cũng sẽ tạo ra thứ tự bút khác nhau nhưng vẫn đảm bảo tính hợp lý. Vậy nên, bạn không thể đánh giá hay nhận xét bất cứ ai khi viết sai thứ tự thuận bút.

Mặc dù giữa các nước vẫn có sự khác biệt giữa cách viết Hán tự nhưng nguyên lý chung vẫn như nhau đó là chữ viết phải nhanh gọn, tay ít di chuyển nhưng lại có thể viết được nhiều nét bút nhất. Bút thuận có tác dụng giúp cải thiện tốc độ viết của chữ, chữ viết ra dễ nhìn và dễ đọc. Phương pháp bút thuận cũng góp phần giúp cho việc học và ghi nhớ chữ hán nhanh hơn. Khi học tiếng Trung, bạn sẽ được dạy về quy tắc nét và khuyến khích tuân theo từ những người tiếp xúc với Hán tự.

II. Các quy tắc bút thuận trong tiếng Trung phổ biến

1. Quy tắc bút thuận trong tiếng Trung

Quy tắc bút thuận	Hình ảnh minh họa	Ví dụ
Quy tắc 1: Ngang trước sổ sau Nét ngang  viết trước, nét sổ đứng viết sau.		王/wáng/: vương, vua, chúa 工: /gōng/: công nhận, thợ, công việc
Quy tắc 2: Phẩy trước mác sau Các nét phẩy 丿viết trước, còn nét mác 乀 viết sau		文/wén/: văn 公/gōng/: của công 八/bā/: số 8
Quy tắc 3: Trên trước dưới sau Các nét bên trên được viết trước, các nét bên dưới viết sau		二(èr): số 2 三（sān): sô 3
Quy tắc 4: Trái trước phải sau Các nét bên trái sẽ được viết trước, các nét bên phải viết sau		明 /míng/: mai, hôm sau 须/xū/: cần phải 仅/jǐn/: vẻ vẹn
Quy tắc 5: Ngoài trước trong sau Khung ngoài được viết trước, các nét bên trong viết sau		用/yòng/: sử dụng 同/tóng/: cùng, chung 区 /qū/: phân biệt, phân chia
Quy tắc 6: Vào trước đóng sau Nguyên tắc này được ví như vào nhà trước đóng cửa sau		囯/guó/: đất nước 目/mù/: mắt
Quy tắc 7: Giữa trước hai bên sau Các nét ở giữa viết trước rồi mới viết các nét hai bên		小/ xiǎo/: nhỏ, bé 水/ shuǐ/: nước

2. Các quy tắc bút thuận bổ sung

Ngoài các quy tắc viết các nét cơ bản ở trên thì bạn đã có thể nắm được thứ tự cách viết các nét chữ Hán rồi đúng không. Để ghép chữ thì bạn cần nhớ thêm một số quy tắc bút thuận bổ sung sau:

Các quy tắc bổ sung	Hình ảnh minh họa cách viết	Ví dụ
Quy tắc bổ sung 1: Nét sổ thẳng và nét xiên ngang viết sau cùng		聿/yù/: Trợ từ
Quy tắc bổ sung 2: Viết các nét bao quanh ở đáy sau cùng		凶/ xiōng/: bất hạnh, không may 道/dào/: con đường, phương hướng. 建/jiàn/: kiến trúc, xây dựng
Quy tắc bổ sung 3: Viết nét chấm nhỏ sau cùng		成/chéng/: trở thành, hoàn thành 求/qiú/: thỉnh cầu 犬/quǎn/: con chó
Quy tắc bổ sung 4: Trong các nét bao quanh 口, nét sổ viết trước		日/rì/: ngày, mặt trời 口/kǒu/: miệng

III. Một số điểm khác biệt của quy tắc bút thuận

Vì sự khác biệt trong tập quán địa phương hoặc trường phái thư pháp mà có một số chữ Hán có cách viết khác quy tắc bút thuận. Bởi vậy, không có một phương pháp bút thuận nào tuyệt đối, chính xác và thống nhất đối với mọi chữ Hán mà nó chỉ mang tính tương đối dựa theo khu vực và từng thời điểm khác nhau, cụ thể:

1. Khác biệt giữa trường phái thư pháp

2. Khác biệt vùng miền

3. Khác biệt giữa các trường phái và khu vực

Chữ Hán	Các trường phái	Cách viết
Chữ 必 (tất)	Bút thuận thư pháp truyền thống.
	Bút thuận của Nhật Bản, cũng là cách viết truyền thống.
	Bút thuận của Trung Quốc đại lục.
	Bút thuận của Đài Loan, Hồng Kông.
Chữ 艹 (thảo)	Bút thuận của Đài Loan.
	Bút thuận của Hồng Kông, "Lan đình tự", "Kim cương kinh" của Vương Hy Chi đều theo lối này.
	Một loại bút thuận thư pháp.
	Một loại bút thuận thư pháp khác.
	Một loại bút thuận thư pháp khác.

IV. Các phần mềm viết quy tắc bút thuận tiếng Trung

Hiện nay có rất nhiều ứng dụng/phần mềm hỗ trợ luyện viết chữ Hán với các hướng dẫn đầy đủ, chi tiết. Để giúp các bạn có thể ghi nhớ nhanh thứ tự và quy tắc các nét bút thuận thì Prep sẽ bật mí cho bạn các phần mềm quy tắc bút thuận được sử dụng nhiều nhất hiện nay!

1.  汉字屋 – 汉字笔顺

汉字屋 là trang web trực tuyến giúp bạn tra cứu chữ Hán dưới dạng ảnh động để xem thứ tự viết đúng các nét trong một chữ Hán bất kỳ. Để có thể sử dụng trang web để tra cứu, bạn hãy truy cập vào đường link https://www.hanzi5.com/, nhấp vào khung tìm kiếm rồi nhập một chữ Hán bất kỳ là có thể tra cứu được chữ Hán mình cần rồi.

Ưu điểm:

• Trang web này có hướng dẫn đầy đủ về quy tắc bút thuận trong tiếng Trung.
• Bảng liệt kê các chữ Hán được update liên tục trên website.
• Khi bạn tra cứu cách viết bút thuận của một chữ Hán bất kỳ, trang web sẽ cung cấp cho bạn những thông tin sau:
  • Ảnh động thứ tự cách viết từng nét của chữ Hán.
  • Ảnh tĩnh thứ tự từng nét viết của chữ Hán.
  • Các thông tin về chữ Hán đó bao gồm: phiên âm, bộ thủ, số nét, các loại mã hóa khi viết, các chữ đồng âm khác nghĩa, các chữ có cùng bộ thủ,...
• Giao diện trang web đơn giản, dễ sử dụng.

2. 草書字典

草書字典 là app học tiếng Trung dành cho những bạn muốn viết chữ Hán đẹp theo kiểu chữ thảo. Chữ thảo là kiểu chữ của Trung Quốc có cấu trúc đơn giản và các nét được viết liên tục. Chữ thảo được hình thành từ thời nhà Hán được phát triển trên cơ sở chữ Lệ để phục vụ cho việc viết chữ được thuận tiện và dễ dàng hơn.

Ưu điểm: 

• Dễ dàng tra cứu cách viết của một chữ Hán hiện đại bất kỳ được viết theo kiểu chữ Thảo.
• Phần khung luyện viết chữ 临摹 được thiết kế phù hợp với phong cách của bạn.
• Ứng dụng có phần 我的 là phần cá nhân để xem lại quá trình luyện viết chữ của bản thân.
• Giao diện ứng dụng đơn giản, phù hợp với những bạn yêu thích luyện viết thư pháp và viết kiểu chữ Thảo.

3. Chinese Writing Master 4.0

Chinese Writing Master 4.0 là phần mềm dạy luyện viết chữ Trung Quốc có giới thiệu cho bạn về cách viết các chữ Hán phổ thông theo từng nét một. Sử dụng phần mềm này sẽ giúp người học dễ dàng ghi nhớ và luyện viết các nét chữ Hán trong quá trình tự học.

Ưu điểm: 

• Giao diện đơn giản, có các thanh công cụ và chỉ dẫn đơn giản, dễ ghi nhớ
• Dễ cài đặt và sử dụng

4. Chinese Strokes Order

Nếu bạn đang tìm kiếm phần mềm quy tắc bút thuận thì Chinese Strokes Order chính là một gợi ý dành cho bạn. Đây là ứng dụng giúp bạn có thể tra cứu được thứ tự viết đúng của chữ Hán, giúp bạn dễ dàng ghi nhớ, hiểu ý nghĩa và thành thạo cách viết chữ Hán. Bạn chỉ cần gõ một chữ Hán bất kỳ, ứng dụng sẽ hiển thị ảnh động thứ tự cách viết từng nét của chữ Hán đó.

Ưu điểm: 

• Giao diện đơn giản, dễ sử dụng
• Tra cứu nhanh chóng, dễ dàng
• Người dùng có thể thay đổi tốc độ viết nếu cảm thấy không theo kịp

V. Mẹo ghi nhớ quy tắc bút thuận

Làm thế nào để ghi nhớ các quy tắc bút thuận trong tiếng Trung là mẫu chốt của bài viết. Để giúp bạn có thể viết đúng quy tắc bút thuận của thể chữ khải thử thì hãy áp dụng các phương pháp học tiếng Trung sau nhé!

1. Học thuộc quy tắc bút thuận

Cách để ghi nhớ các quy tắc nét bút thuận trong tiếng Trung phổ biến đó là học thuộc 7 quy tắc chính và 4 quy tắc bổ sung. Các quy tắc mà bài viết cung cấp đã rất cô đọng và chi tiết. Bởi vậy, bạn hãy cố gắng ghi nhớ và không nên học thêm các nguyên tắc khác vì điều này sẽ khiến bạn thêm rối mà thôi. Nếu bạn muốn tìm hiểu kỹ hơn về quy tắc bút thuận trong tiếng Trung thì có thể học thư pháp và đọc thảo thư nhé!

2. Tra cứu

Với các chữ hán phức tạp cần áp dụng nhiều quy tắc mà bạn chưa thể suy luận được thứ tự bút thuận thì có thể lựa chọn phương pháp tra cứu cho nhanh. Có nhiều cách để tra cứu các nét bút thuận sau:

•  
  • Tra cứu tại tài liệu “Hán ngữ hiện đại thông dụng tự bút thuận quy cách”. Link tài liệu: Hán ngữ hiện đại thông dụng tự bút thuận quy cách PDF.
  • Tra cứu tại Website tra cứu bút thuận có ảnh gif minh họa cách viết tại link Thứ tự và cách viết các nét chữ Hán.
  • Tra cứu bằng từ điển Hán - Việt trên điện thoại.

3. Luyện viết

Cách để ghi nhớ và thành thạo quy tắc bút thuận đó là hãy luyện viết chữ Hán thật nhiều. Khi viết sẽ hình thành thói quen và giúp ghi nhớ thứ tự bút thuận. Tuy nhiên, bạn cần nhớ rằng khi luyện viết chữ Hán thể chữ khác thì quy tắc bút thuận cũng sẽ khác đi. Lúc này, bạn có thể tra cứu từ điển thư pháp rồi nhìn vào chữ thư pháp đó sẽ có thể hình dung được thứ tự các bước viết chữ Hán đó.

Như vậy, bài viết đã cung cấp cho bạn những thông tin đầy đủ về quy tắc bút thuận trong tiếng Trung. Để có thể nắm được cách viết chữ Hán và ghi nhớ từ vựng tiếng Trung nhanh chóng thì bạn hãy nắm vững quy tắc các nét bút thuận nhé!