Đặc điểm, phân loại và cách dùng giới từ trong tiếng Trung

 Giới từ trong tiếng Trung

I. Giới từ trong tiếng Trung là gì?

Giới từ trong tiếng Trung 介词 /Jiècí/ được định nghĩa là những hư từ đặt trước các từ loại như danh từ, cụm danh từ hoặc đại từ để tạo thành cụm giới từ. Trong một câu Hán ngữ, giới từ được dùng để bổ nghĩa cho động từ,tính từ hoặc là cả câu về đối tượng, nơi cư trú, thời gian, phương pháp, nguyên nhân, loại trừ, so sánh,... Ví dụ: 

• 那个妈妈把孩子宠坏了。/Nè māma bǎ háizi chǒng huàile/: Bà mẹ kia chiều chuộng con đến mức hư hỏng rồi.
• 我来自河内。/Wǒ láizì Hénèi/: Tôi đến từ Hà Nội.

II. Phân loại giới từ trong tiếng Trung

Ngữ pháp tiếng Trung có tới 13 loại giới từ được sử dụng phổ biến. Vậy đó là những loại nào? Cách dùng ra sao? Hãy cùng PREP tìm hiểu chi tiết dưới đây nhé!

1. Giới từ chỉ thời gian

Cấu trúc: 

Giới từ chỉ  thời gian + Thời gian.

2. Giới từ chỉ vị trí, phương hướng

Cấu trúc: 

Giới từ chỉ vị trí, nơi chốn, phương hướng + Thời gian, địa điểm, góc độ, hướng.

3. Giới từ chỉ đối tượng

Cấu trúc: 

Giới từ chỉ đối tượng + Tân ngữ

4. Giới từ chỉ phương thức

Công thức: 

Giới từ chỉ  phương thức + Cách thức.

5. Giới từ chỉ nguyên nhân mục đích

Cấu trúc: 

Giới từ chỉ nguyên do + Lý do

6. Giới từ chỉ sự so sánh

Cấu trúc: 

Giới từ chỉ sự so sánh + Sự vật, hiện tượng, con người cần so sánh

7. Giới từ chỉ khoảng cách

Cấu trúc: 

Giới từ thể hiện khoảng cách + Không gian, nơi chốn.

8. Giới từ biểu thị công cụ

Cấu trúc:

Giới từ công cụ + Danh từ.

9. Giới từ căn cứ, cơ sở

Công thức:

Giới từ chỉ cơ sở + Cụm động từ/danh từ.

10. Giới từ chỉ sự loại trừ

Công thức:

Giới từ để biểu thị sự ngoại trừ + Danh từ/Động từ.

11. Giới từ dùng để sự hiệp đồng

Công thức:

Giới từ về sự đồng hiệp + Đại từ/Danh từ chỉ người/Cụm danh từ.

12. Giới từ biểu thị kinh nghiệm, trải qua

Công thức:

Giới từ + Cụm động từ/danh từ

13. Giới từ chỉ sự liên can

Công thức:

Giới từ để biểu đạt sự liên can + cụm động từ/danh từ.

III. Ngữ pháp giới từ trong tiếng Trung

Các giới từ trong tiếng Trung có đặc điểm gì? Tham khảo kiến thức này để dễ dàng nhận biệt các loại giới từ và tránh sử dụng sai ngữ pháp nhé!

1. Giới từ không tự mình làm thành phần câu

Giới từ trong tiếng Trung phải được kết hợp với danh từ, đại từ hoặc cụm từ khác để tạo thành cụm giới từ mới có thể làm thành phần câu.

2. Giới từ không thể trùng điệp

Các từ loại từ động từ, tính từ đều có hình thức lặp lại để tạo ra ngữ nghĩa nhẹ nhàng và uyển chuyển hơn hoặc nhấn mạnh trong câu. Tuy nhiên, giới từ trong tiếng Trung không có đặc điểm này.

3. Sau giới từ không kết hợp với các trợ từ động thái 了，着，过

Các giới từ trong tiếng Trung đặt trước danh từ, đại từ hoặc cụm danh từ độc lập thì không thể có thêm các trợ từ động tác và chỉ trạng thái như 了，着，过.

Trong các giới từ như 为了, 除了…… thì 了 là từ tố, không phải trợ từ chỉ động tác hay trạng thái.

4. Giới từ không dùng trong câu nghi vấn chính phản

Do giới từ trong tiếng Trung chỉ là những hư từ dùng để bổ sung ý nghĩa cho danh từ và động từ, cho nên bản thân nó không có chức năng dùng trong câu hỏi chính phản.

IV. Cách phân biệt liên từ và giới từ trong tiếng Trung

Liên từ và giới từ trong tiếng Trung là hai từ loại dễ nhầm lẫn nhất. Do đó, nếu bạn không nắm chắc kiến thức về hai từ loại này sẽ rất khó để dùng đúng. Để giúp bạn phân biệt được giới từ và liên từ trong tiếng Trung, PREP sẽ đi sâu vào phân tích cụ thể các từ dễ nhầm lẫn sau:

1. Nhóm 1: 和，跟，同，与
2. Nhóm 2: 因为，由于

Trong nhóm 1, 4 từ trên đều mang ý nghĩa tương đương nhau, PREP sẽ phân tích từ 和 để giúp bạn thấy rõ ranh giới giữa giới từ và liên từ:

• Ví dụ 1: 我和小明都去看你。/Wǒ hé Xiǎomíng dōu qù kàn nǐ/: Tôi và Tiểu Minh đều đi thăm bạn. ➡ Xét trong ví dụ 1, 和 đóng vai trò là liên từ vì giữa 和 (tôi) và 小明 (Tiểu Minh) có mối quan hệ ngang hàng và làm chủ ngữ trong câu.
• Ví dụ 2: 我和小明商量一下。/Wǒ hé xiǎomíng shāngliáng yīxià/: Tôi và Tiểu Minh thương lượng một chút. ➡ Xét trong ví dụ 2, 和 đóng vai trò là giới từ vì cụm từ 和小于 bổ nghĩa cho động từ 商量 nhằm nói rõ đối tượng của động tác 商量.

Trong nhóm 2, 因为 và 由于 đều biểu thị nguyên nhân. Đây cũng là cụm từ đặc biệt thuộc cả liên từ và giới từ. Để phân biệt chúng, ta sẽ xét những yếu tố sau:

• Sau 因为 và 由于 mang cụm danh từ có cùng tác dụng bổ nghĩa thì đó là giới từ. Ví dụ:
  •  
    • 因为身体的原因他不能继续工作了。/Yīnwèi shēntǐ de yuányīn tā bùnéng jìxù gōngzuòle/: Vì lý do sức khỏe nên anh ấy không thể tiếp tục làm việc nữa.
    • 由于经济问题，他最近被辞退了。/Yóuyú jīngjì wèntí, tā zuìjìn bèi cítuì le/: Gần đây anh ta bị đuổi việc vì vấn đề liên quan đến tài chính.
• Nếu 因为 và 由于 mang cụm từ  phi danh từ thì phía sau sẽ có các liên từ như “所以”，“因此” , lúc đó  因为 và 由于 là liên từ. Ví dụ: 
• 因为钱的问题没有解决，所以工程只能往后拖了。/Yīnwèi qián de wèntí méiyǒu jiějué, suǒyǐ gōngchéng zhǐ néng wǎng hòu tuōle/: Vì chưa giải quyết được vấn đề tiền tạc, cho nên dự án có thể tạm hoãn.
• 由于他长期工作不认真，所以才出现了这个结果。/Yóuyú tā chángqí gōngzuò bù rènzhēn, suǒyǐ cái chūxiànle zhège jiéguǒ/: Hậu quả xảy ra do anh ấy đã không làm việc chăm chỉ trong một thời gian dài.

V. Bài tập giới từ trong tiếng Trung

Để giúp bạn củng cố thêm kiến thức về giới từ trong tiếng Trung, PREP cung cấp một số dạng bài sau, hãy luyện tập nhé!

1. Bài tập

Bài tập 1: Các giới từ trong tiếng Trung sau đứng ở vị trí nào trong câu?

1.  
   1. 往前走（A）然后（B）左拐，你的（C）右边就是超市。(Giới từ 往）
   2. (A) 他（B）2001年9月1日（C）出生。(Giới từ 于)
   3. 他（A）走之前（B）想来见（B）你。(Giới từ 临）
   4. （A）越南统计数据（B），今天新增新冠（C）肺炎确诊病例突破1万例。(Giới từ 据)
   5. （A）正是（B）这个东西，（C）她在学校遭人嗤笑。(Giới từ 为了)

Bài tập 2: Điền giới từ tiếng Trung thích hợp vào chỗ trống

1. 那辆自行车……人骑走了。
2.  
   1. 被
   2. 让
   3. 叫

2. 那个妈妈……孩子宠坏了。

1.  
   1. 被
   2. 靠
   3. 把

3. 今天我们讨论的问题是……学习汉语的。

1.  
   1. 按照
   2. 关于
   3. 根据

4. ……我努力学习，成绩进步很大。

1.  
   1. 自从
   2. 根据
   3. 拿

2. Đáp án

Bài tập 1:

Bài tập 2: 

Như vậy, PREP đã tổng hợp kiến thức ngữ pháp về giới từ trong tiếng Trung. Hy vọng, những gì mà bài viết chia sẻ trở thành cuốn cẩm nang hữu ích cho những bạn đang trong quá trình học Hán ngữ.